PRED EKSPLOZIJOM

Podgorica Dec 25, 1999

Crna Gora, Beograd, Vojska Jugoslavije

Praktičnim guranjem dinara u drugi plan VJ je sada jedina preostala savezna institucija na tlu Crne Gore. Prema izvorima iz Vojske Jugoslavije stepen nezadovoljstva se povećava i niko ne zna u kom pravcu će eskalirati

AIM Podgorica, 24.12.1999. godine

TXT: Poslije incidenta na aerodromu Golubovci, koji je uzdrmao crnogorsku javnost, podjednako zastrašujuće odjeknule su riječi komandanta RV i PVO Spasoja Smiljanića da će u slučaju bilo kakvog ekscesa VJ postupiti po pravilima upotrebe svojih jedinica, te da će zatvoriti aerodrom "da nebi došlo do civilnih žrtava". "Ovo potvrdjuje da je postojala spremnost i odlučnost da se borbeno djejstvuje prema pripadnicima policije Crne Gore. Poštovani generale, ne mogu da vjerujem da je neko mogao izdati naredjenje da se puca iz puške vojnika na pripadnika MUP-a zbog hangara ili nekog drugog jednako minornog objekta. Zar je to vrijedno ljudskih života i onoga što bi one mogle posljedično da izazovu?" upitao je, u otvorenom pismu, crnogorski premijer Filip Vujanović načelnika Generalštaba VJ Dragoljuba Ojdanića.

U istom pismu premijer Vujanović ponovo upozorava generala Ojdanića da se u ovim mirnim i poratnim vremenima dešava čudna stvar - povećava se broj pripadnika VJ na tlu Crne Gore i to u jednom njenom dijelu - Sedmom bataljonu Vojne Policije, koji je, po Vujanovićevim riječima "jednopartiski mobilisan i prijeti da izazove sukobe u Crnoj Gori". Svjesno ili ne, Vujanović je javnosti otkrio strogo čuvanu tajnu - Sedmi bataljon Vojske Jugoslavije. U crnogorskim medijima, prvenstveno u nedjeljniku "Monitor", u nekoliko navrata pisano je o toj novoj formaciji, koju je komanda vojske, početkom septembra, formirala u Crnoj Gori. No, crnogorska vlast se, do sada, nije se oglašavala i Vujanović je prvi iz vrha države koji je javno prozvao generale da hoće disciplinovati Crnu Goru.

Riječ je o bataljonu koji broji više od 500 ljudi. Specifičnost ove vojne jedinice je što nema, za razliku od uobičajenih formacije vojne policije, odredjeni rejon dejstva na području opštine ili regiona. Naprotiv, rejon dejstva Sedmog bataljona je

teritorija Crne Gore.

Objašnjavajući svrhu postojanja Sedmog bataljona general Ojdanić kaže: "Izražavam bojazan da niste dovoljno svesni opasnosti i otvorenih pretnji koje nam se upućuju izvan Jugoslavije od onih istih koji su nedavno bombardovali našu otadžbinu. Oni podstrekavaju tenzije i namerno hoće da izazovu krizu i haos u Crnoj Gori". O samoj strukturi Ojdanić napominje da je VII bataljon sastavni dio VJ te da je formiran "prema ustaljenoj proceduri prijema u profesionalnu vojnu službu".

Možda se general Ojdanić govori istinu. No, u tom slučaju ostaje nerazjašnjeno nekoliko pitanja: zašto takva vojna formacija nije organizovana na teritoriji Srbije, zbog čega je komada te jedinice u Beogradu, a ne unutar Druge armije VJ i, na kraju, zašto se vojni policajci obučavaju kao - diverzanti?

Očito, zveckanje oružjem oko podgoričkog aerodroma, demonstracija vojne sile bila je brižljivo planirana. Doduše, tačno je da je crnogorski MUP bez potrebne savezne dokumentacije počeo izgradnju hangara za civilne aerodrome. No, da li je

zbog neregulisanih papira - bilo neophodno angažovanje odreda vojnih specijalaca iz Niša (63 padobranska jedinica, obučena za brze intervencije), repetiranje pušaka sa bojevom municijom te ekspresno zatvaranje podgoričkog aerodroma?

Šef poslaničkog kluba DPS-a, Dragan Djurović upozorava na opasnost postupaka vojne komande: "Ne mogu se napunjenom puškom rješavati imovinski sporovi". Ali, sila je imala efekta: crnogorski policajci su povučeni, a Vlada Crne Gore uputila je Bulatovićevoj saveznoj vladi - koju inače zvanično ne priznaje - zahtjev za odobrenjem gradnje hangara na aerodromu u Podgorici. "Molba će biti uzeta u razmatranje", slavodobitno je poručio Momir Bulatović, smatrajući da je crnogorska vlast izgubila političku bitku. I zaista: molba saveznoj administraciji bio je to javni izraz nemoći crnogorske vlasti da uspostavi kontrolu nad vlastitom teritorijom.

Nekoliko dana kasnije, u domu VJ, 17. decembra, u Podgorici, predstavnici vojske i policije u zajedničkom saopštenju, složili su se da "samo kvalitetnom, dobro osmišljenom saradnjom mogu preduprijediti eventualni nesporazumi, čime će se značajno doprinijeti smanjenju ukupnih tenzija u Crnoj Gori"!? Uz to, istaknuto je neophodno poštovanje ustava i zakona. Prisustvo generala Obradovića (načelnika komande Druge armije) i ministra policije Maraša govori da su obje strane zaključile da treba "spustiti loptu na zemlju". No, to istovremeno ne znači da je konfliktima izmedju vojske I policije došao kraj. Jer, formulacija "kvalitetna i dobro osmišljena saradnja i poštovanje ustava i zakona" ne znači mnogo.

Bitnije je razlučiti - po kojem ustavu i zakonu će postupati? Crnogorska vlast je još formulisanjem Platforme za redefinisanje odnosa u federaciji ocijenila da Ustav iz 1992. godine više ne predstavlja osnovu za odnose Srbije i Crne Gore. Crnogorska policija, stoga, djeluje isključivo prema crnogorskom Ustavu, zakonima crnogorskog parlamenta i sluša naredbe crnogorske vlasti.

Vojska s druge strane, slijedeći isključivo politiku zvaničnog Beograda, nema namjeru odstupiti i ispoštovati zahtjeve Podgorice. Tokom NATO intervencije se jasno pokazalo da Druga armija u Crnoj Gori poštuje samo - predsjednika SRJ a ista praksa nastavljena je i nakon rata. Loši odnosi civilih i vojnih vlasti u Crnoj Gori nijesu značajnije izmijenjeni ni danas.

Uvodjenjem paralenog monetarnog sistema crnogorska vlast je dovela vojsku u još nepovoljniji položaj. Praktičnim guranjem dinara u drugi plan VJ je sada jedina preostala savezna institucija na tlu Crne Gore. Osim toga, zbog prekida platnog prometa oficiri i profesionalni vojnici teško dobijaju svoje male, ionako neredovne plate. Prema izvorima iz Vojske Jugoslavije stepen nezadovoljstva se povećava i niko ne zna u kom pravcu će eskalirati.

Kao što niko ne zna u kom pravcu će, davno već napunjena puška opaliti.

Aleksandar RADOVIĆ (AIM)

</body>