OSUDA KAO AMNESTIJA
Hapšenje generala Galića
Banjaluka, 22. decembar 1999. (AIM)
Pripadnici SFOR-a uhapsili su 20. decembra u Banjaluci penzionisanog gener-potpukovnika Vojske Republike Srpske (VRS) Stanislava Galića. Akcija hapšenja izvelo je 12 vojnika u Kozarskoj ulici, nedaleko od njegovog stana i samo stotinjak metara od mjesta gdje je prije pola godine uhapšen narodni poslanik Radoslav Brđanin. Akcija je uslijedila nešto prije osam časova, u vrijeme kada je Galić svojim automobilom išao na posao.
Očevici tvrde, prema novinskim izvorima, da su vojnici SFOR-a, u maskirnim uniformama i civilnim odijelima, istrčali iz tri džipa, razbili stakla na vozilu Galića, zatim ga izvukli napolje, udarili nekoliko puta i sa nabijenom kapuljačom na glavu ubacili u svoje vozilo. Mediji svoje izvještaje o hapšenju i izjavama očevidaca 'dokumentuju' slikom o Galićevom vozilu sa razbijenim bočnim štaklima.
General Galić je četvrti general VRS koji je uhapšen od završetka rata pod optužbom za izvršenje krivičnog djela ratnog zločina. Prvi uhapšeni general bio je Đorđe Đukić. Njegova prirodna smrt potisnula je priču o njegovom hapšenju u zaborav. Nakon toga uhapšen je na putu između Bijeljine i Brčkog general Radoslava Krstića, a u Hagu se krajem avgusta našao i načelnik Generalštaba VRS Momir Talić. Poslije Talićevog hapšenja mnogi su očekivali da će uslijediti hapšenja njegovih političkih naredbodavaca u Banjaluci iz vremena predratnih kriznih i u ratu ratnih štabova u Banjaluci. Međutim, hapšenje Galića nagovještava da pravila u hapšenju neće biti, ma koliko to nalagala logika koncentracije dokaza u krivičnim postupcima već osumnjičenih.
General Galić je rođen u Banjaluci 1943. godine. U profesionalnu vojnu službu stupio je 1961. godine. U njegovoj biografiji stoji da je završio sve vojne škole, od Podoficirske škole do Škole nacionalne odbrane. Početak rata dočekao je kao komandant 30. lake divizije na području Jajca. Krajem 1992. godine postavljen je za komandanta Sarajevsko-romanijskog korpusa. Tu dužnost će obavljati do maja 1994. godine, kada je penzionisan. Sa dolaskom Nikole Poplašena na mjesto predsjednika RS, penzionisani Galić biva imenovan za njegovog vojnog savjetnika, koju dužnost je, nakon odlaska Poplašena, nastavio da obavlja za potpredsjednika Mirka Šarovića.
U saopštenju Haškog tribunala, koje je uslijedilo neposredno nakon hapšenja, stoji da je Galić uhapšen na osnovu zapečaćene optužnice koja ga tereti za opsadu i granatiranje Sarajeva i 'snajpersku kampanju protiv njegovih građana'. U izvodu iz optužnice, koji je citiran u saopštenju, navodi se da je Romanijski korpus, kojim je Galić komandovao, 'puna 44 mjeseca sprovodio vojnu strategiju kojom je, granatiranjem i snajperskom vatrom, ranjavao, sakatio i terorisao civilno stanovništvo', kao i da je u tom periodu ubijeno ili ranjeno na hiljade civila.
Suprotno glavnom tužiocu Haškog tribunala Karli del Ponte, koja je hapšenje Galića ocijenila kao 'doprinos međunarodnoj pravdi', politička javnost u Republici Srpskoj hapšenje ocjenjuje kao novu 'optužbu protiv srpskog naroda' i 'novi pritisak na RS'. Za predstavnike svih političkih partija ono je i 'brutalan' i 'necivilizacijski' čin. Za Živka Radišića, člana Predsjedništva BiH, hapšenje je 'još jedan neprimjeren postupak prema RS, njenom narodu i vojsci', a za Mirka Šarovića, potpredsjednika RS, 'još jedan u nizu očitih pritisaka na RS'. U saopštenju Đeneralštaba VRS postupak hapšenja se dovodi u kontekst namjera da se srpski narod optuži kao jedini i isključivi krivac za rat u bivšoj BiH.
Najumjerenije reagovanje, reklo bi se, došlo je iz Vlade RS. U saopštenju Ministarstva odbrane RS stoji da je hapšenje 'ozbiljan udarac naporima Vlade RS u procesu saradnje sa Haškim tribunalom', iako javnosti nije poznato kakve napore je Vlada činila na uspostavljanju te saradnje. Ministarstvo osuđuje korišćenje tajnih optužnica kao metod rada suda i upozorava da na drugoj strani (Armija BiH) nema hapšenja generala, 'čime se dovodi u sumnju objektivnost i iskrenost Haškog tribunala'.
Hapšenje četvrtog generala VRS dobilo je u RS neizbježne političke konotacije. Tvrdnja da je ono dokaz da se Haški tribunal poslednju godinu bavi samo Srbima i RS, staviće na ozbiljno iskušenje aktuelnu vladu premijera Dodika i vladajujću koaliciju 'Sloga'. Od hapšenja nečelnika Generalštaba VRS generala Momira Talića, Vlada RS je suočena sa optužbama opozicionih nacionalističkih stranaka da svojom kooperativnošću doprinose takvom odnosu međunarodne zajednice prema RS. Kao 'neoborivi' argument koristi se činjenica da je među haškim zatvorenicima više od polovine Srba, što 'indirektno ukazuje na stav međunarodne zajednice da su samo Srbi činili ratne zločine i da je samo srpska strana odgovorna za rat'. Istovremeno, prema Vladi idu sve češće optužbe da nije učinila ništa da se prikupe i procesuiraju dokazi o zločinima Hrvata i Bošnjaka prema Srbima.
U predizbornoj aktivnosti, koja će se zahuktati početkom naredne godine, nacionalisti će ići sa tezom da se Haški sud pretvorio u sud za Srbe zahvaljujući politici premijera Dodika i koalicije 'Sloga'. Vladi za odgovor nije ostalo ništa drugo nego da što prije definiše svoj odnos sa Haškim tribunalom i odgovori na pitanje na koji način će sarađivati sa ovom institucijom i ispunjavati obaveze koje su preuzete Dejtonskim sporazumom.
Osuda zapečaćenih optužnica i tajnih lista, kojoj sve češće pribjegavaju oni koji bi da promijene političku retoriku, a da ne osude zločin, postaje besmislena priča kod činjenice da policijski i sudski organi u RS nisu uhapsili ni jednog od osumnjičenih sa objavljene optužnice Haškog suda, niti su bilo koga u svom nacionalnom korpusu osumnjičili za ratne zločine.
To što se u političkoj javnosti hapšenje osumnjičenih za ratne zločine doživljava kao napad na nacionalnu samobitnost samo potvrđuje činjenicu da na političkoj sceni još uvijek nema politički zrelih i zdravih snaga koje će imati političke hrabrosti da javno priznaju zločine i zatraže njihovu osudu. Sve dok političari budu ustajali u odbranu oficirske časti, a prećutkivali odgovornost za civilne žrtve i nepotrebna razaranja civilnih objekata, logika minulog rata ostaće mirnodopska politička stvarnost.
Branko Perić (AIM)
</body>