DEMONSTRACIJA VOJNE SILE

Podgorica Dec 13, 1999

Incident na podgoričkom aerodromu

AIM Podgorica, 12.12.1999. godine

TXT: Dogodilo se omekivano. Na podgorimkom aerodromu u Golubovcima, pripadnici MUP-a Crne Gore, po ko zna koji put u posljednih godinu dana, nađli su se oči u oči sa naoružanim pripadnicima Vojske Jugoslavije. Vazduđni saobraćaj je blokiran, a vijest koja je u večernjim satima u srijedu, 8. decembra, prostrujala Podgoricom uznemirila je gradjane.

Tog dana, oko 17 sati u kontrolni toranj podgoričkog aerodroma upala je grupa vojnika i od kontrolora letjenja zahtijevala da se aerodrom zatvori za saobraćaj. Kontrolori su odbili taj zahtijev, tražeći da im se uruči zvanično rješenje od Savezne kontrole letenja iz Beograda. U medjuvremenu, na aerodromu su pojačane patrole vojne policije.

Pola sata nakon ove intervencije, avion "Montenegroearlines"-a je poletio za Beogradu. Bio je to posljednji let toga dana, jer su tri večernja leta za Beograd i obratno, otkazana. U Beogradu, na aerodromu Surčin, brojnim putnicima koji su čekali let za Crnu Goru, "objašnjeno" je da se letovi odlažu zbog loših vremenski uslova, tehničkih, ali i bezbjednosnih razloga.

Zvaničnu odluku o obustavi vazdušnog saobraćaja Savezna kontrola letenja je podgoričkom tornju dostavila tek oko 21 sat, kada je vojska bukvalno istjerala kontrolore sa tornja i praktično zauzela aerodrom. Svoj postupak Komanda RV i PVO objasnila je potrebom da zaštiti integritet imovine Saveznog ministarstva odbrane.

Naime, prema saopštenju ove komande, datom nekoliko dana kasnije, pripadnici crnogorskog MUP-a su "bez prethodne najave i dogovora sa Komandom vojnog aerodroma započeli radove na izgradnji objekata - hangar". To je u Komandi ocijenjeno kao "pokušaj nedozvoljenog nelegalnog korišćenja i uzurpatorskog ponašanja MUP-a Crne Gore na dijelu vojnog aerodroma".

Nakon intervencije pojačanog sastava VJ, jedinica MUP-a, zatečena u izgradnji hangara za sopstvene letjelice, obustavila je radove, a njeni pripadnici su "djelimično napustili rejon i rasporedili se u široj zoni aerodroma".

"Vojna provokacija na aerodormu u Golubovcima, dio je šireg, brižljivo spremanog plana od strane vojnog vrha u Beogradu". Ovako se - četiri dana kasnije - u Podgorici ocijenjuje ofanziva VJ pod komandom pukovnika Luke Kastratovića, stacionirane na vojnom aerodormu u Podgorici sa kojim civilna crnogorska aviacija dijeli pistu.

Prema zvaničnom objašnjenju iz MUP-a Crne Gore, do problema je došlo zbog nesporazuma izmedju VJ i crnogorske policije. Naime, crnogorski policajci su "započeli pripreme za izgradnju jednog hangara za smještaj letjelica crnogorske policije. VJ je tada preduzela mjere borbenog obezbjedjenja aerodroma. Postavili su protivavionske topove, a pješadiju naoružali borbenim kompletima

mitraljezima i automatskim puškama, zauzimajući položaje za odbranu aerodroma".

Ali, prema izvorima iz VJ, nevrijeme nije došlo niotkuda. Vojska je, prema ovim informacijama, čitavu akciju brižljivo pripremila. Već u utorak, 7. decembra, stupila je na snagu odluka o povećanom stepenu borbene gotovosti pripadnika VJ na aerodromu. Podjeljeni su oružje i bojeva municija, a jedinice stavljene u pripravnost. Vojska je pripremila i četiri borbena aviona i dva helikoptera, naoružana kasetnim bombama tipa "BL 75", namijenjenih za uništavanje žive sile i lakih vozila - tvrdi agencija Montena faks.

Zanimljivo, sve to se događa u vrijeme kada je trebalo da stupi na snagu Zakon o državnoj imovini po kojem je Crna Gora vlasnik podgoričkog aerodroma. Odlukom Skupštine i usvajanjem Zakona o imovini države Crne Gore, neposredno pred intervenciju u Golubovcima, dio aerodroma pripao je preduzeću Aerodromi Crne Gore. Preuzimanje aerodroma trebalo je da se odigra izborom novog direktora i ponudom zapošljenima da rade u novoj firmi. Kontrola letjenja ostala bi i dalje savezna.

Ali, odluci Skupštine vojska je suprotstavila konkretnije "argumente". Tog dana su na vojni aerodrom u Golubovcima sletjela i dva vojna transportera sa pripadnicima specijalnih vojnih jedinica, spremnih da se uključe u eventualne vojne operacije. Ovim jedinicama je neposredno komandovao general Spasoje Smiljanić, komandant Ratnog vazduhoplovstva i Protivvazdušne odbrane, koji je radi svega što je uslijedilo i doputovao u Podgoricu. Razvoj situacije su pratili i general Milorad Obradović, komandant Druge armije i Zoran Žižić, potredsjednik SNP. Prisustvo funkcionera SNP samo podsjeća da VJ nije prekinula svoje političke veze sa ogorčenim protivnikom crnogorskih vlasti.

Vojnom sastavu na aerodromu "saopštena je dozirana informacija" da se "ciljevi eventualnog djelovanja nalaze sasvim blizu". Očigledno se mislilo na pripadnike MUP-a Crne Gore. To sada navodi na zaključak da su crnogorski policajci spremno dočekani, a njihovo prisustvo iskorišćeno za postizanje širih efekata. A kakvi ciljevi su u pitanju objašnjava i prisustvo funkcionera SNP.

Kao ovjeru političkog saveza izmedju jurišnika Slobodana Miloševića i VJ, vojska je u Crnoj Gori do sada mnogo puta demonstrirala mogućnost da fizički spriječi svaki pokušaj crnogorkih vlasti da i faktički preuzme ingerencije nad vitalnim punktovima svoje države. A vazdušni saobraćaj je i jedna od najvažnijih i, istovremeno, najkrhkijih karika u tom lancu.

Prema saveznim zakonima vojska je do sada imala apsolutni prioritet i, čak prilikom uobičajene vježbe, mogla je kompletan aerodrom staviti u sopstvene funkcije. Osim uzletno sletne piste, ona raspolaže i sopstvenom kontrolom letjenja, pa joj podrška civilne, barem na području Crne Gore nije potrebna.

Ovu samostalnost Ratnog vazduhoplovstva Vj u Crnoj Gori podupire činjenica da crnogorska država, uprkos ambiciji da na sopstvenom dijelu aerodroma vlada pomoću svoje avio kompanije, nema nikakvu kontrolu letjenja. Osim toga, sve medjunarodne avio kompanije za otvaranje novih koridora traže saglasnost i garancije Savezne kontrole letenja iz Beograda. Tako ušančena. što propisima, što faktičkom situacijom, vojska na aerodromu u Golubovcima za crnogorsku vlast predstavlja nerazrješiv problem.

Otuda je, možda, i razumljiva defetistička izjava premijera Filipa Vujanovića, da će crnogorska država za sada odustati od preuzimanja faktičkih ingerebcija nad aerodromom. Jer, kako stvari stoje, on još može poslužiti crnogorcima - ako vojska dozvoli - da sa njega odlete u svijet, ali ne i svijetu da se preko njega približi Crnoj Gori. Demonstrirajući ovu nemoć u kojoj su već godinama zapleteni i vlasti i gradjani Crne Gore, vojska je samo još jednom pokazala da bez konačnog rješavanja njenog satusa u crnogorskoj državi nikakvo drugo ne može biti realizovano.

Valjda je zato i dinamika dogadjaja, ipak, premašila očekivanja. Već sljedećeg dana javnost je umirivana vješću da su se odnosi izmedju MUP-a CG i VJ normalizovali, a u popodne i vazdušni saobraćaj stavljen u promet. "Riječ je o velikom nesporazumu", saglasile su se navodno obije strane.

Svi su se vratili na početne položaje. A, to prividno dalje znači neriješen skor do sljedeće prilike.

Goran VUJOVIĆ (AIM)

</body>