PISTOLJ NA CELU

Atentat na Zeljka Kopanju

Svaki Srbin danas za sve ono sto radi, govori i misli zalaze iskljucivo svoju glavu

Banjaluka, 23. oktobar 1999. (AIM)

Atentat na vlasnika 'Nezavisnih novina' Zeljka Kopanju, na kraju ce se ispostaviti, mnogo je vise od pokusaja ubistva novinara cije se pisanje nije dopalo nekim ljudima kojima je iz rata preteklo toliko neiskoristenog eksploziva da jos uvijek pola RS mogu da dignu u vazduh. Taj atentat vise je i od odgovora na poslednju Kopanjinu medijsku akciju pisanja o srpskim zlocinima iz poslednjeg rata, vise cak i od opomene srpskom premijeru Miloradu Dodiku, cije su politicke akcije cesto bile medijski najavljivane i pripremane u Kopanjinim 'Nezavisnim novinama'. Pokusaj ubistva Kopanje je ulazak u fazu klimaksa sukoba pred dugotrajnu prevlast jedne od dve Srbije: one koja je prije tri nedjelje sjedila na dedinjskom kanabetu i one koja je desetak dana kasnije sjedila na jednom drugom kanabetu: laktaskom.

DVA RUKOPISA: Naravno, to ne znaci da su eksploziv pod Kopanjiog 'Golfa' postavili partijski drugovi Zivka Radisica ili Nikole Poplasena. Tek, sigurno je da bi Kopanja prosao neogreban bez tog sukoba "autohtone" i prozapadne Srbije, koliko god i jedna i druga bile sepave u svom osnovnom opredeljenju. Atentat na Kopanju, u sklopu svega sto se Srbima dogadja poslednjih godina, bijedan je dokaz o njihovoj trajno ujedinjenoj politickoj sceni. Lijeva i desna strana Drine tu se tek pojavljuju kao lokalne razlike jednog istog: Slavko Curuvija nepogresivo je ubijen metkom profesionalca, Kopanja je trebalo da strada od eksploziva, kao Ljubias Savic Mauzer, Rajko Vasic i Gordan Matrak prije njega. Tri nedjelje prije Kopanje, na drumu kod Lazarevca, trebalo je da strada Vuk Draskovic, samo dan prije podmetaja eksploziva pod automobil vlasnika 'Nezavisnih', Zoran Djindjic je zavapio u javnosti da mu se u krugovima oko Milosevica sprema smaknuce. Poslije toga i u trenutku kad potpisnik ovih redova licno poznaje bar dvadeset novinara i politicara sa obje strane Drine kojima se prijeti na isti nacin na koji se mjesecima prije prijetilo Kopanji, zakljucak je tragican: svaki Srbin danas za sve ono sto radi, govori i misli zalaze iskljucivo svoju glavu. Nema bolje preporuke za ono malo njih, koji jos nesto pokusavaju da iscijede iz mozdanih vijuga, da se povuku iz tog subverzivnog posla, izracunaju koja od dvije Srbije u svom ubjedjivanju naroda pred odsudni obracun trosi vise baruta i opredijeli se da joj se ne suprotstavi. Jer - bomba pod Kopanjinim automobilom pedagoski je prilog sledecoj tezi - pobjedu barutane po imenu Srbija, koju tako plasticno predstavljaju Slobodan Milosevic, njegova supruga, Vojislav Seselj i Momcilo Krajisnik, mozda neko i prezivi, ali pobjedu ovih drugih: to je poruka napada na Kopanju i Curuviju - nece prezivjeti niko osim onih koji nemaju automobil za podmetnuti ekploziv i onih koji nemaju glavu zapremine pet bezbolnih komada iz skorpiona.

RATNI ZLOCINI: Naravno, o atentatu na Kopanju price ce tek poceti da se ispredaju, jednako kao sto je iz jedne mastovite beogradske centrale izaslo barem 20 bijedno neubjedljivih prica o motivu za ubistvo Curuvije. Nijedna od njih, naravno, nije prepoznala precizni rukopis rezima. Cinjenica je, medjutim, da se glavni urednik 'Nezavisnih' politicki jasno opredijelio za prozapadnu Srbiju i da je svoje novine potpuno podredio propagiranju tog cilja. Cinjenica je takodje da je otvaranjem prica o zlocinima nad Bosnjacima u Koricanima i Teslicu prekoracio nepisani carasijski red da se propuh kroz svoju kucu ne pusta (ako ti je do toga, uvek na tudjoj mozes da dignes krov). Cinjenica je da su prije Kopanje sa pisanjem o zlocinima pokuasali i neki drugi srpski nezavisni mediji, ali su brzo odustajali, diskretno upozreni sa mesta cije nejasno pozicioniranje nije odbijalo ni pera ubedljivosti prijetnji. Kada je Kopanja, svoju novinarsku sudbinu podijelivsi sa politickom sudbinom Milorada Dodika, krajem ljeta serijom o Koricanima najavio radikalni zaokret premijera RS prema Haskom tribunalu, izazvao je veliki otpor cak i u svojoj reformisticki nastrojenoj redakciji. Naravno, ne treba onda nagadjati kako su pisanje 'Nezavisnih' doziveli oni koji vjeruju da etnicko ciscenje ima mana jedino ako se ne izvede do kraja ili oni koje su Kopanjini tekstovi podsjetili na stvari u kojima su ucestvovali.

PISTOLJ NA CELU: Ali izmedju Curuvje i Kopanje postoji jos jedna vazna razlika. Kada je ubijen Curuvija, bio je to napad na nezasticenog covjeka na koga je pistolj tog vaskrsnjeg popodneva u centru Beograda mogao da nekaznjeno potegne svako od nas. Kada je eksplodirao Kopanjin automobil, bio je to napad na covjeka veoma bliskog vlasti, coveka koji je u Dodikovom okruzenju, bar na simbolickoj ravni, zauzimao veoma visoko mjesto. Bio je to, dakle, dokaz da, bez obzira sto je ratna vlast u RS smijenjena prije gotovo dvije godine, jos uvijek postoje zabranjeni prostori u koje ne moze nekaznjeno uci, cak ni neko toliko zasticen kao vlasnik 'Nezavisnih'. Zbog ovoga sto se dogodilo Kopanji i prosto dokazalo da se moze dogoditi bas svakom ko zapali svijecu u najmracnijem hodniku novije srpske istorije, vec vidim, nelagodu i vlasti i opozicije u RS, ocitovanu u prici kako je ubica dosao iz Srbije. Ali, to je, vjerovatno, neistinito (lokalni rukopis) i najmanje vazno: Srbiju i RS razdvaja drzavna granica, ali tu vremenske granice nema, jednako gust mrak vlada i tamo i ovde i nije to problem razlike dvije vlasti. Rijec je o tome da u RS nece biti rjesenja sve dok ga ne bude boljeg u Srbiji. Dzabe tu protiv terorizma protektorati i stranci, kad ce Slobodan Milosevic i svojom poslednjom snagom moci da prihvati RS i prisloni joj pistolj na celo. A tada, izmedju dvije Srbije pobjednika cemo traziti u onoj koja pokosi vise glava.

Zeljko Cvijanovic (AIM)