IVANIC ANTE PORTAS
Republika Srpska
Banja Luka, 1. oktobar 1999. godine (AIM)
'Napokon partija ozbiljnih ljudi'! Tom konstatacijom najcesce se ovih dana u javnosti Republike Srpske komentarise osnivanje Partije demokratskog progresa (PDP), na cijem celu je profesor dr Mladen Ivanic, a ciji potpredsjednici su profesor dr Branko Dokic i Zoran Djeric.
Ivanic je dugo godina poznat siroj politickoj javnosti. Svoj politicki autoritet je izgradio na nestranackoj poziciji u politickom zivotu. Prvo politicko odmjeravanje snage na politickoj sceni RS imao sa Momcilom Krajisnikom, kao kandidat 'Sloge' za clana Predsjednistva BiH na prvim poslijeratnim izborima. Nakon raspustanja Narodne skupstine RS i izbora 1997. godine, predsjednica RS Biljana Plavsic imenuje ga za mandatara Vlade, racunajuci da ce njegov politicki dignitet i naucni autoritet pomiriti osvadjane politicke opcije. Ivanicev koncept vlade nacionalnog jedinstva nije dobio podrsku SDS i radikala, zbog cega je Ivanic vratio mandat i narednog dana otputovao u Glazgov da se bavi naucnim radom.
Svoju politicku doslednost u ulozi mandatara, pokazace se vrlo brzo, Ivanic je pretvorio u politicki profit. Dragan Kalinic, prvi covjek SDS, nedavno ce priznati da je SDS gorko zazalio zbog toga sto nije podrzao Ivanica, ne sluteci da ce se takvom svojom izjavom na najbolji moguci nacin oduziti Ivanicu za politicku nepravdu.
Sa Ivanicem ce se politika jos jednom poigrati ove godine. U toku razbuktavanja predsjednicke krize i krize oko imenovanja novog mandatara, potpredsjednik RS Mirko Sarovic predlozio je Ivanica za mandatara. Ivanic je tada dobio podrsku SDS i radikala, ali ne i koalicije 'Sloga', u kojoj su protiv Ivanica bili Dodikovi socijaldemokrati i socijalisti. Potpredsjednik SNSD Branko Dokic se, zbog odbijanja podrske Ivanicu, tvrde pouzdani izvori, zestoko sukobio sa Dodikom i razisao sa Glavnim odborom. Nje pustanje SNSD dovodi se u vezu sa ovim raskolom.
Ivanic je profesor politicke ekonomije na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci. U naucnim krugovima vazi za vrsnog poznavaoca moderne ekonomske misli i zagovornika trzisne ekonomije. Njegovi bliski prijatelji tvrde da se u naucnim krugovima prvi zalagao za prelazak na trzisnu privredu. Poznat je kao dosledan kriticar ekonomske politike tokom rata. U intervjuu NIN-u polovinom 1994. godine tvrdi da se nakon raspada Jugoslavije o privredama vise ne moze govoriti. "Tu vise nema nikakve ekonomije. Postoji ne bi se moglo nazvati antiekonomija", kaze Ivanic.
Losa politicka sreca naucila je Ivanica da je nestranacka pozicija najgora varijanta bavljenja politikom i da se od politicke (zlo)upotrebe moze spasiti jedino sa partijom koja ce stajati iza njega. "Generalno govoreci, nasa namjera je odbrana RS i njena zastita bazirana na strucnim aspektima te odbrane. Dakle, cvrsto insistiranje na Dejtonskom sporazumu i orijentaciji prema buducnosti", obrazlaze Ivanic politicku platformu svoje stranke. Za postojecu politicku situaciju Ivanic optuzuje oba politicka bloka, cija politika je, kaze, dovela do nestanka institucija RS i gubljenja njihovog autoriteta. Procjenjujuci da ce ovakva politika parlamentarnih koalicija voditi u jos dublju krizu, Ivanic obecava da c e njegova partija ponuditi koncept politickog i ekonomskog razvoja RS kroz dvije i pet godina.
Iako su u prvim redovima Ivaniceve partije uglavnom profesori univerziteta i intelektualci, Ivanic tvrdi da stranka nece biti stranka intelektualaca. "Ovo je stranka u kojoj ima mnogo ljudi koji ne pripadaju univerzitetskom krugu, ljudi koji su istaknuti privrednici iz privatnog biznisa i iz drugih oblasti. Nasa karakteristika su novi ljudi koji nece koristiti politicki zivot za bogacenje", objasnjava Ivanic personalnu strukturu partije.
Mnogi smatraju da je Ivanic povukao pravi potez u pravo vrijeme. Politicka scena RS je raspolucena na dva politicka bloka koji funkcionisu kao dvije dijametralno suprostavljene politicke opcije izmedju kojih zjapi prazan politicki prostor. Zauzimanje tog prostora moglo bi privuci znatan dio birackog tijela, koje je dovoljno razocarano jalovim patriotizmom jednih i olako obecanim obracunom sa kriminalom od strane drugih. Naime, SDS i radikali ostavili su iza sebe dovoljno prljavog vesa da ih goli patr tesko moze dovesti na vlast. Na drugoj strani, Srpski narodni savez (SNS) nije uspio da odbaci hipoteku pervertiranih nacionalista i karijerista, isto kao sto ni socijalisti nisu uspjeli da se oslobode boljsevicke frazeologije i nejasne politicke koncepcije. Dodikovi socijaldemokrati su u trci za pozicijama u vlsti potpuno zanemarili partijsku infrastrukturu, tako da se tesko moze ocekivati njihov znacajniji uspjeh.
Ivanic, po mnogim procjenama, stize kao kazna i jednima i drugima. Njegov prepoznatljiv nacionalni gard bice dovoljno primamljiv umjerenim nacionalistima, a politicki pragmatizam i ekonomski racionalizam isto toliko primamljiv za mnoge razocarane socijaliste i socijaldemokrate. Ako je Kalinic smogao snage da prizna da se SDS grdno pokajao sto nije podrzao Ivanica, socijalisti i Dodik bi mogli da se grdno kaju sto Ivanica nisu pridobili u svoje redove. A dobri poznavaoci politickih prilika u Banjaluc da su od Ivanica zazirali svi, plaseci se da ne padnu u njegovu sjenku.
Branko Peric (AIM)