KO SU GENERALI BOSNJACI

VOJSKA FEDERACIJE BiH

AIM, Sarajevo, 16.04.1999. Sa neskrivenim nestrpljenjem ocekivalo se ko ce od oficira Bosnjaka povodom 15. aprila, Dana Armije BiH, biti unaprijedjen u cin generala. Na kraju, sve se svelo samo na dva promaknuca: u cin general-pukovnika promoviran je general-major Atif Dudakovic, dok je cin general-majora dobio dosadasnji brigadni general Sead Delic. Ostali potencijalni kandidati, medju kojima posebno brigadiri, morat ce pricekati na novu sansu. Tako je i poslije ove krnje promocije broj generala Bosnjaka u Vojsci Federacije BiH ostao isti - 14, ali je u strukturi doslo do promjena - unapredjenja su se dogodila unutar generalskog kora.

DUDAKOVE TRI ZVJEZDICE

Cin generala (cetiri zvjezdice) i dalje ima samo komandant Zajednicke komande VF Rasim Delic (nije u rodu sa unaprjedjenim Seadom Delicem). Novim unapredjenjem znatno mu se priblizio Atif Dudakovic koji, kao general-pukovnik, ima tri zvjezdice. Dudak, kako ga popularno zovu, trebalo je i ranije da prisije ovaj cin jer mu je pripadao i kao prijasnjem divizijskom generalu i kao sadasnjem zamjeniku nacelnika Staba Zajednicke komande VF BiH. On je inace ratni komandant Petog korpusa VF i posebno se pokazao u borbama oko zapadne Krajine.

Cin general-majora (dvije zvjezdice) sada, pored Ramiza Drekovica, nosi i pomenuti Delic. Njegova promocija je u neku ruku iznenadjujuca jer se ocekivalo da ovaj cin prije njega dobije Sulejman Vranj, buduci da je on i cin brigadnog generala ponio ranije. No, izgleda da komandant Drugog korpusa , Delic, uziva veci ugled u Stranci demokratske akcije koja, nezvanicno, ima presudnu ulogu u cinovanju bosnjackih starjesina. Formalnopravno, odluku o unapredjenju generala iz bosnjackog naroda potpisuje clan Predsjednistva BiH, Alija Izetbegovic, kao jedan od civilnih komandanata VF, ali je sve, ipak, stvar "kadrovskog bubnja" SDA. Doduse, prijedlog za generale daje komandant Rasim Delic, ali, poslije njega, ocito ima jos stepenica koje treba proci. Tako sada, nakon najnovijih unapredjenja, deset brigadnih generala Bosnjaka i dalje nosi isti cin i intimno se nada novim zvjezdicama. To su, uz vec pomenutog Vranja, i Vahid Karavelic, Munib Bisic, Halil Brzina, Mustafa Polutak, Kadir Jusic, Nedzad Ajnadzic, Salko Begic, Fikret Cuskic i Hamid Bahto.

Od pobrojanih, cetvorica rade u Zajednickoj komandi dok su ostali u Komandi Ratnog vazduhoplovstva ili po korpusima. Od cetrnaest aktivnih generala Bosnjaka u VF, 11 ih je zavrsilo vojne akademije i bili su u sastavu bivse JNA. Samo trojica - Brzina, Bahto i Bisic - prije rata u BiH bili su civili, s tim sto je Bisic radio u Ministarstvu odbrane BiH.

BRIGADIRI KANDIDATI

Zbog civilnih duznosti na kojima se nalaze (uglavnom u federalnom Ministarstvu odbrane) sestorica generala je privremeno zamrznula svoje cinove - Sakib Mahmuljin, Fikret Muslimovic, Resad Zorlak, Dzemal Merdan, Ismet Hadzic i Salih Malkic. Od pobrojanih, Hadzic i Malkic nisu prije bili oficiri JNA. Ukoliko bi se neki on njih, prema potrebi, aktivirao u VF, nosio bi cin brigadnog generala u koji je unaprijedjen tokom rata.

Prema omjeru dva naprema jedan, u VF trebalo bi da bude 20 generala Bosnjaka i 10 generala Hrvata. Dok bosnjackoj strani nedostaje sest generala, u hrvatskoj ih, u aktivnom sastavu, ima gotovo dvostruko vise od planna. Stoga se cine napori da se hrvatski generalski zbor smanji i uskladi sa omjerom. Za sest slobodnih generalskih mjesta u bosnjackoj komponenti kandidati su iz reda brigadira gdje ima vrlo kvalitetnih kadrova. To su oficiri koji se nalaze na visokim duznostima u Zajednickoj komandi, Komandi doktrina i obuke, Komandi logistike VF i u korpusima. Najblizi cinu brigadnog generala (jedna zvjezdica) jesu Asim Dzambasovic, Hasib Musinbegovic, Mirsad Sedic koji je na skolovanju u Turskoj, Sulejman Budakovic, Vahid Bogunic, Fadil Hasanagic, Mirsad Saric i Zijah Poprzenovic.

Svi kandidati za generalska unapredjenja u obje komponente Vojske federacije (Armija BiH i Hrvatsko vijece obrane) moraju dobiti saglasnost SFOR-a, bez toga oni ne mogu napredovati u cinu. Pokusaj clana Predsjednistva BiH Ante Jelavica da naimenuje generala iz reda hrvatskog naroda, bez ove saglasnosti, nije uspio i dio "naprecac" promoviranih ostace "kratkih rukava".

VOJSKA ILI POLITIKA

Osnovni kriterij SFOR-a za davanje saglasnosti jeste da su kandidati za genetrale dokazani realizatori Daytonskog Mirovnog sporazuma i da im je vojna sluzba vaznija od stranackih direktiva. Buduci da na ova unapredjenja presudno utice SDA i HDZ, komandi SFOR-a bice izuzetno tesko da procjeni kod kojeg kandidata politika preovladava nad strukom. Naravno, nijedan kandidat za generala nije formalno clan stranke, jer da jeste ne bi mogao nositi uniformu. Poslije izbora odrzanih 1997. godine, SFOR je decidno naredio da oficiri ne mogu istovremeno sjediti na dvije stolicei da oni koji hoce u politiku moraju napustiti vojsku. Zbog toga se, naprimjer, SDA teska srca morala odreci generala Dudakovica koji je ranije bio na njenim kandidatskim listama i svojom harizmom imao uticaj na biracko tijelo. Slicno je morao uraditi i HDZ, ali su neki generali HVO-a na zadnjim izborima ipak lobirali za tu stranku.

Moze se ocekivati da ce nekoliko brigadira Bosnjaka uskoro dobiti reference Komande SFOR-a i tako steci uslove za promociju u cin brigadnog generala. Tada ce se ostvariti i pomenuti omjer u broju generala iz dva konstitutivna naroda u Federaciji. Sto se tice treceg naroda koji zivi u Fedraciji BiH i koji jos nije konstitutivan, srpskog, njegovi pripadnici u Vojsci Fedracije BiH ne mogu racunati na najvise cinove - ono malo sto ih ima vise su ikebana!

Djuro KOZAR AIM Sarajevo