CRNA GORA POD UDARIMA NATO SNAGA

Cijena Djavoljeg pakta

AIM, Podgorica 28.03.1999.godine

TXT: U dramaticnim danima, najtezim za Crnu Goru u ovom vijeku, sve stranke u republickom parlamentu postigle su dogovor i sa jednim uzdrzanim glasom izglasale rezoluciju. U skupstinskoj rezoluciji poziva se na mir i slogu. Njom se sve parlamentarne partije obavezuju da ce doprinijeti ocuvanju gradjanskog mira. Rezolucijom se Vladi Crne Gore daju sva ovlascenja da u "uslovima ratnog stanja i vanrednih okolnosti" obezbijedi mir i bezbjednost gradjana te funkcionisanje javnih ustanova i preduzeca. Iako je ratno stanje, civilna vlast ce funkcionisati.

Crnogorskim parlamentarnim partijama, duboko podijeljenim oko odnosa prema saveznoj drzavi i Slobodanu Milosevicu, trebalo je tri dana neprekidnih konsultacija da bi se doslo do zajednickog teksta rezolucije i kompromisa. Sada taj papir svako tumaci na svoj nacin. Socijalisticka narodna partija na cijem je celu savezni premijer Momir Bulatovic, rezoluciju objasnjava kao prihvatanje ratnog stanja, koje je Savezna vlada proglasila nakon prvih napada NATO pakta. Napade Alijanse, predstavnici ove stranke, proglasavaju agresorom. Oni pozivaju na odbranu zemlje "svim sredstvima".

Tumacenja vladajuce koalicije, pak, posve su oprecna. Rezolucija izglasana u Skupstini objasnjava se kao nastavak drzavne politike Crne Gore. Iako je ratno stanje fakticki priznato, ne prihvataju se odluke Savezne vlade o raskidu diplomatskih odnosa sa zapadnim zemljama - Amerikom, Engleskom, Francuskom i Njemackom. Vlast u Crnoj Gori vrsice njeni drzavni organi. A za situaciju u kojoj se nalazi SRJ okrivljena je izolacionisticka politika Slobodana Milosevica, glavnog proizvodjaca svih kriza i ratova na Balkanu. Predstavnici vladajuce koalicije pozvali su savezni vrh da prihvati politicki sporazum sa Albancima. Upucen je i apel NATO snagama da prekinu bombardovanje ciljeva po Crnoj Gori i SRJ.

Ova tumacenja rezolucije prihvacene u parlamentu mozda najbolje govore o podijeljenosti Crne Gore. Ta podjela, u cijoj je osnovi odnos prema crnogorskom drzavnom pitanju, obiljezila je citav ovaj vijek, u kome su se vise puta Crnogorci sukobili izmedju sebe.

Sada, izlozeni sa jedne strane udarima NATO pakta, a sa druge potencijalnom opasnoscu koja Crnoj Gori prijeti iz Beograda, u neprijatnom su iscekivanju. Posve je neizvjesno {to mogu nositi ovi dani. Cini se da su sve opcije u igri - i unutrasnji rat izmedju podijeljenih Crnogoraca, ali i privremeni mir medju njima; i odvajanje od Srbije, ali i stapanje sa njom zbog zajednice tragedije.

U izuzetno teskoj situaciji je crnogorska vladajuca koalicija i njen lider - predsjedik Milo Djukanovic. Prepoznat od Zapada kao reformistia i vekliki oponet Slobodana Milosevica, Djukanovic i njegova zemlja danas trpe udare NATO snaga. To je ravno apsurdu i sluti na tragediju. Djukanovic, u vazduhu ima avione svojih politickih saveznika, koji vec treci dan besomucno biju po crnogorskoj teritoriji a na zemlji su snazne vojne trupe ciji je iskljucivi komandant Slobodan Milosevic. One se svakog momenta mogu okrenuti protiv crnogorske reformske vlasti.

"Veceras se nazalost desilo ono na {to smo mjesecima upozoravali

• izvrseni su udari NATO avijacije po vojnim ciljevima u SRJ. Veceras su NATO bombe pale i na teritoriju Crne Gore. U tim napadima stradali su vojni objekti, a nazalost i ljudi. To su tragicne posljedice jedne bezumne politike konfrotacije sa cijelim svijetom. Ta politika uvela je nasu zemlju u opasnu avanturu ciji su ulog mir i zivot gradjana", Ovim rijecima nekolika sata nakon prvih NATO udara, crnogorski predsjednik Milo Djukanovic se obratio gradjanima. On je uputio i apel snagama alijanse da prestanu sa bombardovanjem.

Nakon konfuzije koja je bila ocita poslije prvih napada NATO snaga, crnogorska vlast pokusava da uspostavi kontrolu nad osnovnim tokovima u republici. Republicka Vlada i Skupstina su u stalnom zasijedanju. Kabinet premijera Vujanovica usvoio je sredinom nedjelje prve "ratne uredbe". Uvedena je radna obaveza u drzavnim organima, javnim ustanovama i gotovo svim preduzecima. Vlada je donijela i uredbu o interventnoj distribuciji roba iz robnih rezervi. Drzavni mediji, ali i oni privatni, glavne informacije o bombardovanju preuzimajmju od stranih TV stanivca i agencija, uglavnom Skaj Njuza, CCN-a i Rojtersa. Veze izme|u drzavnih televizija Srbije i Crne Gore su prekunute, zbog ostecenih releja.

Da bi se dodatno distancirala od Beograda crnogorska Vlada je garantovala sigurnost svim stranim novinarima u republici. Neki od onih koji su protjerani iz Beograda stigli su ovih dana u Podgoricu. Njima je Sekretarijat za informacije obezbijedio je satelitsku telefonsku vezu sa inostranstvom. Crnogorska Vlada je odbila da prihvati odluku Savezne vlade o prekidu diplomatskih odnosa sa Amerikom, Francuskom, Engleskom i Njemackom.

U Podgorici, tokom dana, na prvi pogled sve je isto kao u vremenu prije bombardovanja. Kafane, skole, fabrike - rade. Nema velikih redova po prodavnicama, mada vec povremeno nedostaju neke osnovne zivotne namirnice. Na sirene za uzbunu od vazdusnog napada, tokom dana, gotovo niko ne reaguje. No, kako se priblizava noc sve je manje ljudi na ulicama, a vecina restorana i kafea se zatvara. "Mirno i u krugu familije", ocekuju se udari NATO pakta i gleda direktan TV prenos srpsko-crnogorske drame. Panike ima jedino u naseljima koja su blizu vojnih postrojenje - oko aerodroma Golubovci, nadomak Podgorice, na koji je izvrseno vec vise udara, u Danilovgradu cija je kasarna, takodje meta napada, u primorskim mjestima gdje je smjestena Jugoslovenka ratna mornarica, kao i vojna radarska postrojenja. Da trenutka pisanja ovog teksta (nedjelja ujutro, 28.03.) NATO udari odnijeli su jedan zivot. Poginuo je vojnik danilovgradske kasarne.

Cini se da vecina politickih partija pokusava da doprinese smanjivanju tenzija. U brojnim opstinama predstavnici vlasti i opozicije sacinili su zajednicka saopstenja u kojima se svi pozivaju na suzdrzanost.

Ipak, ispod tog prividnog pakta posve suprostavljenih politickih opcija u Crnoj Gori bez odgovora ostaju mnoga pitanja - prije svega ono ciji odluke danas vaze u Crnoj Gori, ovdje nepriznate Savezne vlade i vojnog vrha, ili one koje donose crnogorski drzavni organi. Ovo se pitanje narocito odnosi na stav prema mobilizaciji. Za sada mnogi su crnogorski gradjani odbili da prime vojni poziv. No {to, ako ih sjutra budu prisilno odvodili na frontove generali Vojske Jugoslavije? Da li ce tada crnogorski drzavni vrh - koji se distancirao, i od rata, i od Milosevica, i od sukoba sa svijetom - moci da zastiti sopstvene gradjane?

Danas se ispostavlja fatalnim to sto politicki raskid sa Milosevicem u Crnoj Gori nije pracen i raskidom sa njegovom vojnom silom, ili makar njenom pacifikacijom u Crnoj Gori. Jasno je, sada se ta NATO udarima ranjena sila moze okrenuti protiv ovdasnjeg politickog vrha i onog dijela naroda koji ne podrzava Milosevica.

Ali, Crna Gora izlozena strahovima i bombama, danas samo placa cijenu svog davno sklopljenog saveza sa djavolom. Prije tacno deset godina ona je potpisala pakt sa Milosevicem i krenula u razbijanje SFRJ. Da bi se pakt raskinuo vise nije dovoljna samo crnogorska saglasnost.

Milka TADIC (AIM)

------=_NextPart_000_01BE7922.455686A0--