SAVEZNISTVO KAO RIVALSTVO

Svadja crnogorskih liberala i socijaldemokrata

AIM, POGORICA 24. 1. 1999.

Prema jednom istrazivanju javnog mnjenja, sprovedenom krajem prosle godine, vise od polovine gradana Crne Gore sklonije je tome da Crna Gora bude samostalna ili u konfederalnom odnosu sa Srbijom, nego postojeCem rjesenju, prema kome je crnogorska republika sastavni dio jugoslovenske, tzv. moderne federacije.

I dok, po prvi put, u Crnoj Gori prevagu odnosi misljenje da ova republika treba da bude samostalnija u odnosu na Beograd, u sadasnjem crnogorskom parlamentu su mnogo manje nego prije tri godine zastupljene one politicke partije ciji je programski cilj samostalna Crna Gora. Liberalni savez CG u sadasnjem sazivu parlamenta ima cetiri, a Socijaldemokratska partija CG pet poslanika. Prije izbora odrzanih krajem 1996. godine, u crnogorskom parlamentu je bilo 13 poslanika Liberalnog saveza i cetiri poslanika SDP CG. I ne samo sto su sada liberali i socijaldemokrati brojcano slabiji, nego su prvi u opoziciji, a drugi u koalicionoj vladi sa Demokratskom partijom socijalista Mila Djukanovica i Narodnom strankom dr Novaka Kilibarde. Uz to, ove dvije partije, koje su nekada cinile okosnicu politickog pokreta za samostalnost Crne Gore, sada su tako zestoko posvadjane da se stice utisak kako im se ni corbe vise ne bi mogle pomijesati.

Liberalni savez, partija koja nikada nije bila u dilemi kada se radilo o drzavnom statusu Crne Gore, kao da je odlucio da jednom za svagda rascisti svoje odnose sa crnogorskim socijaldemokratima, koje je uvijek, manje ili vise, dozivljavao kao nekoga ko unosi zabunu medu Crnogorce svojim nedovoljno jasnim stavovima o crnogorskom drzavnom pitanju. U kampanji optuzivanja, koja je obiljezila pocetak ove godine, Liberalni savez je SDP okarakterisao kao "kvazicrnogorsku i kvazisocijaldemokratsku", zapravo "komunisticku" partiju, koja sada javno ( ranije tajno) obavljala poslove za crnogorsku policiju, i cija je funkcija oduvijek bila da bude tampon zona prema LSCG, s ciljem manipulisanja i obmanjivanja crnogorskog birackog tijela i unistenja LSCG.

Najnovije optuzbe nekadasnjih politickih saboraca, socijaldemokrati su dozivjeli kao iracionalne i boljsevicke politicke ekskurzije vodjstva nekad ozbiljne i snazne stranke, kojoj sada prijeti opasnost da bude svedena na obicnu sektu, koja ideju demokratske, slobodne i otvorene Crne Gore svodi iskljucivo na drzavu po njihovoj mjeri i sa njima na celu. Socijaldemokrate se iscudjavaju sto liberali, kao osvjedoceni borci za drzavna prava Crne Gore, sada svu politicku energiju trose na blacenje SDP-a i vladajuce koalicije, i to u trenutku kada su Crnoj Gori od strane velikosrpskog nacionalizma ugrozena elementarna prava i ostaci njene drzavnosti. Drugim rijecima, liberali se indirektno optuzuju za izdaju crnogorskih nacionalnih interesa, jer, svjesno ili nesvjesno, i prekovremeno rade za Slobodana Milosevica i drugaricu Markovic.

Liberalni savez je, suprotno svojim proklamacijama i programskim nacelima, partija koja tezi monopolu na istinu, na demokratiju, na Crnu Goru. Svi koji nijesu u LSCG su nedovoljno dobri ili sumnjivi demokrate i Crnogorci. Ili, jos gore, policijski su spijuni i izdajnici svete crnogorske stvari, objasnjava sustinu najnovijeg sukoba sa Liberalnim savezom predsjednik SDP-a Zarko Rakcevic i optuzuje liberale da zbog svog ekskluzivizma i narcisoidnosti zele da suze blok za demokratsku i slobodnu Crnu Goru. Ponekad imam utisak da bi Liberalni savez bio i protiv suverene Crne Gore ako bi se do nje doslo necijim drugim zalaganjem, kaze lider crnogorskih socijaldemokrata.

Miodrag Zivkovic, trenutno prvi covjek Liberalnog saveza, sustinu politickog sukoba vidi u tome sto je SDP iznevjerila sebe samu i interese Crne Gore ucestvujuci u vlasti koja predstavlja kontinuitet katastrofalne desetogodisnje vladavine Demokratske partije socijalista.

Na nase primjedbe da se ovako vise ne moze, i da Crna Gora mora da se okrene sebi, uvijek cujemo isti odgovor: Nije jos vrijeme, moramo biti strpljivi, moramo jos malo sacekati. Mi u Liberalnom savezu znamo da cekanja vise nema i da, bez odlaganja, treba krenuti sa neophodnim promjenama politickog i ekonomskog sistema u Crnoj Gori. A to se moze uciniti samo kroz puni i potpuni demokratski proces. Za razliku od nas, SDP ovakve promjene ocigledno ne smatra nuznim. Oni se deklarativno zalazu za reforme, iako dobro znaju da je to prica za malu djecu. Dakle, ovoj gospodi je u vlasti veoma udobno i lagodno. Oni koriste brojne privilegije, koje ova i ovakva vlast pruza, a zanemaruju svoje olako dato izborno obecanje gradjanima Crne Gore, da ce svima, a ne samo sebi, omoguciti bolji zivot, kaze gospodin Zivkovic, koji od ostavke Slavka Perovica vrsi duznost politickog lidera Liberalnog saveza.

Sadasnja svada crnogorskih liberala i socijaldemokrata nije presedan u njihovim odnosima. Prije se moze govoriti o kontinuitetu netrpeljivosti izmedju ove dvije partije, koja se periodicno smanjivala ili pojacavala, u zavisnosti od toga kako su se mijesale karte na crnogorskoj politickoj sceni. Buduci da su bili brojniji, uticajniji i borbeniji, liberali su socijaldemokrate, i dok su bili rascjepkani i odkad su se ujedinili u jedinstvenu SDP CG, uglavnom tretirali kao jos neodraslu politicku bracu, koje treba poducavati i usmjeravati. Onovna zamjerka i poduka ticala se odnosa SDP prema srpsko - crnogorskoj federaciji, jer su, za razliku od liberala, socijaldemokrati ucestovali na saveznim izborima i tako, indirektno, priznavali SRJ. Posebno sada Liberalni savez to prebacuje SDP-u, smatrajuci da je licemjerno participirati u vlasti koja se bez alternative zalaze za tzv. Jugoslaviju.

Za razliku od Liberalnog saveza, SDP se nikada ranije nije dovoljno jasno i konzistentno odredivala prema svom prirodnom savezniku. Izuzetak je napravljen samo jednom, u vrijeme kada je SDP vec potresao unutarpartijski sukob, koji je, u neku ruku, bio i izraz razlicitog pozicioniranja u odnosu na Liberalni savez. Tadasnji predsjednik SDP dr Ilija Vujosevic se veoma kriticki odredio prema LSCG, optuzujuci ga da zeli unistenje SDP-a. Osnov stava LSCG i napada koji se na taj stav naslanjaju je teznja da se ukloni ne samo konkretni politicki konkurent u borbi za glasove, vec i da se eliminise jasna i precizna, odgovorna, stabilna i konzistentna alternativa njihovom jednodimenzionalnom i jednostranom programu i narocito politickom nastupu, kazao je Vujosevic na sjednici partijskog Glavnog odbora pocetkom 1996. godine.

Prvi put je te godine i dramaticno povecana netrpeljivost izmedu liberala i socijaldemokrata, i to uoci republickih parlamentarnih izbora, kada je Liberalni savez, zajedno sa Narodnom strankom, opstruirao ulazak SDP-a u koaliciju Narodna sloga. Socijaldemokratima nije pomoglo ni to sto je, neposredno prije toga, na njihovo celo dosao Zarko Rakcevic, cija je struja u SDP-u bila mnogo bliza Liberalnom savezu, ni to sto se lider Liberalnog saveza Slavkom Perovicem radovao Rakcevicevoj unutarpartijskoj pobjedi, sumnjiceci drugu struju da je sklona kompromisu sa vladajucom DPS. Koalicija Liberalnog saveza i Narodne stranke na parlamentarnim izborima 96. godine pretrpjela je poraz, dok je SDP, koja je nastupala samostalno, ostala pred vratima parlamenta i osudjena na tavorenje. Liberali su tada skoro likovali zbog toga sto se rasciscava crnogorska politicka scena i sa nje nestaju nesuvislosti tipa SDP-a. Socijaldemokrati su se, medjutim, povratiti u politicki zivot poslije cijepanja vladajuce partije, dobro procijenivsi da im je mjesto u izbornom savezu sa Djukanovicevim DPS-om i Kilibardinom Narodnom strankom.

Izuzimajuci same pocetke visestranacja u Crnoj Gori, kada su liberali i socijaldemokrate bili zajedno u reformskoj koaliciji tadasnjeg jugoslovenskog premijera Ante Markovica, ove dvije crnogorske indipendisticke partije su vise bili rivali nego saveznici. Sada kad je Liberalni savez i dalje u opoziciji, a SDP clanica vladajuce koalicije, to je ociglednije nego ikad ranije. I dok se medu socijaldemokratama ponovo osnazuje uvjerenje da ih Liberalni savez nikada nije smatrao svojim politickim saveznicima, vec rivalima koje treba marginalizovati ili u potpunosti odstraniti iz crnogorskog politickog zivota, dotle kod liberala jaca osjecaj da je SDP uvijek bila samo jedna od ispostava rezima. Zbog toga i nastoje da nastave ono sto su poceli prije dvije godine - da socijaldemokrate kompromituju i uniste njihov moralni i politicki kredibilitet. Onoliko koliko se vlast ciji su socijaldemokrati dio bude kompromitovala, tolika ce biti i mjera kompromitacije SDP. U toj situaciji, optuzbe koje sada izricu liberali mogle bi imati odlozeno, ali po SDP razorno dejstvo. Bude li, kojim slucajem, drugacije, odnosno da aktuelna koaliciona vlast realizuje svoja predizborna obecanja, sadasnje optuzbe liberala mogle bi im se vratiti kao bumerang.

Dragoljub VUKOVIC (AIM)