OPOZICIJI SEDAM RESORA

aim/pod/pubs/zi

Nova vlada Crne Gore

tekst:

Crna Gora je u devetoj godini svog novovremenog parlamentarizma, prvi put dobila visestranacku Vladu. Ona ima karakter prelazne, jer ukoliko budu postovani rokovi odrzavanja prijevremenih parlamentarnih izbora, njeno trajanje bice oroceno na svega stotinak dana. Novi premijer je Filip Vujanovic, iz naravno vladajuce stranke, inace dosadasnji sef policije i, sto mu je bila najvaznija preporuka, covjek od velikog povjerenja sadasnjeg predsjednika Mila Djukanovica. Po struci je advokat, sa ekonomijom nema nekih dodirnih tacaka, nema ni harizmu lidera bar za sada, sto bi moglo da znaci da ce svoju novu funkciju obavljati pod nadzorom svog prethodnika na tom mjestu Djukanovica. Vecina poslanika Skupstine Crne Gore podrzala je program novog premijera i njegov prijedlog sastava buduce Vlade. U Vujanovicevom kabinetu naci ce se i sedam predstavnika opozicionih stranaka koji su dobili jedno potpredsjednicko i sest ministarskih mjesta.

Resor privatizacije, trgovine, saobracaja, ekologije, kulture, i dva bez portfelja, pokrivace predstavnici Kilibardine Narodne stranke, SDP Zarka Rakcevica i po jedan iz tzv. manjinskih partija, Demokratske unije Albanaca i Stranke demokratske akcije. Formiranje nove visestranacke Vlade, samo je logican nastavak svega sto se u politickom zivotu Republike desavalo nakon martovskog raskola u vladajucoj stranci koja je do tada, gotovo cijelu deceniju, neprikosnoveno drzala apsolutnu vlast. Sporazum, sto su ga pocetkom septembra potpisale Vlada i sve parlamentarne stranke (izuzimajuci Bulatovicevu) i jedinstveni front svih politickih snaga koje su na predsjednickim izborima podrzale Mila Djukanovica, bili su preteca nekih novih vjetrova u politickom zivotu Crne Gore. U svom programskom govoru prilikom inauguracije, premijer Vujanovic je apostrofirao kao glavne ciljeve, demokratizaciju drustva, postovanje ljudskih prava, otvaranje granica i dobrosusujedske odnose sa komsijama, opstu privatizaciju i povratak u medjunarodne finansijske institucije.

Istina, sest stranaka koje ce ciniti novu Vladu, svoj legitimitet ne crpe iz parlamentarnih, vec jedino iz predsjednickih izbora, kada su udruzenim snagama onemogucili izbornu pobjedu Milosevicevog kandidata Momira Bulatovica. Upravo ta cinjenica - da stranke koje ce ciniti buducu Vladu nemaju izborni legitimitet - bila je razlog sto su front "reformskih snaga" napustili liberali Slavka Perovica. Oni su svojim glasom "ZA" omogucili ustolisenje novog kabineta, ali su svoj ulazak u Vladu odlozili za period nakon majskih izbora. Racunica im je prosta: liberali smatraju da ce sa svojih 15 do mozda i 20 odsto glasova, biti jezicak na vagi izmedju dva tasa, Bulatovicevog i Djukanovicevog, sto bi im omogucilo da sa znatno jacih pozicija pregovarju oko sastava kabineta. "Nama je cilj premiejrsko mjesto", ne krije nakane liberala organizacioni predsjednik Ranko Djonovic. Upravo stoga, oni su svoju podrsku Vujanovicevom kabinetu vezali sa zahtjevom da se u maju ove godine obavezno odr`e prijevremeni parlamentarni izbori. "U protivnom napusticemo parlament", kategorican je lider stranke Slavko Perovic.

Cinjenica da se Liberalni savez izdvojio iz "reformskog" fronta i da se njegov izriciti zahtjev za postovanjem dogovorenog termina odrzavanja vanrednih izbora poklopio sa zahtjevima partije Momira Bulatovica, ucinili su da se nekom cudnom politickom alhemijom izvede zakljucak o neformalnoj saradnji liberala sa Bulatovicevim DPS-om. Tu tezu najotvorenije zagovaraju doskorasnji koalicioni partneri Liberalnog saveza - "narodnjaci" dr Novaka Kilibarde, kojima, s druge strane, vise odgovara mogucnost da se izbori odloze za jesen. Uostalom, Narodna stranka nije jedini stanar nove Vlade koji bi zarko zelio da se se izbori prolongiraju sto je moguce duze.

Naime, u situaciji kada su zagovornici suprotstavljenih politickih opcija Milo Djukanovic i Momir Bulatovic gotovo u potpunosti prekrili politicki prostor u Crnoj Gori, mnogima je jasno da u novom rasporedu snaga tesko mogu pronaci svoj prostor. Narodnoj stranci, koja je dobila jedno potpredsjednicko i dva ministarska mjesta u Vladi i Socijal demokratskoj partiji, kojoj su pripala dva resora, posljednja stavka u politickim planovima jeste eventualni izlazak na izbore. Sudeci po istrazivanjima javnog mnjenja, te dvije stranke gotovo su ostale bez clanstva, pa im se pozicija ucesnika u vlasti cini kao dosanjani san. Slicno je raspolozenje i kod Djukanovicevog DPS koji, naravno, nema problema sa ulaskom u buduci paralament, ali uveliko kuje planove koji bi mu eventualno donijeli novi primat i apsolutnu vlast. Otuda, bojazan Bulatovicevog DPS-a i liberala da se nece ispostovati dogovor o odrzavanju izbora u maju, cini se sasvim realnom. Upravo stoga, nova Vlada, koja je sebi stavila u zadatak da pripremi demokratski ambijent za majsko glasanje, uporedo sa tim poslom, vjerovatno ce potraziti razloge da se izbori odrze sto kasnije.

Da li bi takav razvoj dogadjaja na politickoj sceni Crne Gore doveo do usloznjavanja situacije, da li bi protok vremena ojacao ili oslabio politicku poziciju partije Momira Bulatovica, pitanja su na koja niko nije u stanju da odgovori. Izvjesno je jedino da se iz Bulatovicevog tabora zagovara teza da su izbori jedini lijek za izlazak iz stanja povisenih politickih tenzija, dok "djukanovicevci" tvrde da u zaostrenoj politickoj situaciji o izborima ne moze biti ni govora!

U veceri kada je u crnogorskom parlamentu izglasana nova Vlada, dok su ministri pristupali svecanom cinu polaganja zakletve, gotovo nista nije odavalo utisak privremenosti. Naprotiv, sve je licilo na proslavu jos jednog trijumfa nad politikom Momira Bulatovica i njegovih beogradskih zastitnika. Taj utisak najocitije je odavao kadrovski raspored u klupama predvidjenim za ministre. Ljudi sa "crne liste" bivseg predsjednika Republike Momira Bulatovi}a, ciju je politicku likvidaciju trazio nakon raskola unutar svoje stranke, sada su naizrazitije popravili svoj rejting u vlasti. Vukasin Maras, toliko od strane Bulatovica osporavani sef tajne opolicije, od cetvrtka je ministar policije. Slavko Drljevic, optuzen za promovisanje crnogorske monete "perpera" vracen je na mjesto potpredsjednika Vlade. Filip Vujanovic je sa mjesta ministra policije napredovao do premijera. Slucajno ili ne, u istom danu, bivsi ministar za kulturu Goran Rakocevic promovisan je u generalnog direktora RTV Crne Gore. Drljevic i Rakocevic su prilikom odlaska priprijetili Bulatovicu da ce se vratiti na velika vrata - potvrdilo se da su bili u pravu.

• Treba jasno reci: Crna Gora je drzavno pedeset odsto zajednicke drzave. Ni manje, ni vise od toga. I drugo: Crnoj Gori jeste korisno da u zajednickoj drzavi zivi sa Srbijom, ali joj nije ni malo korisnije nego Srbiji. Niti je zajednicka drzava Crnoj Gori imalo potrebnija nego Srbiji - potencirao je premijer Vujanovic osnove na kojima ce Crna Gora ubuduce graditi odnos sa federalnim partnerom. Ovo je ne samo najtvrdja platforma sa koje krece jedan crnogorski premijer, vec i najotvorenija prijetnja koja je u tako ogoljenoj formi saopstena Beogradu. Vujanovic je ustvrdio da ce njegova Vlada zastiti ustavni poredak i ravnopravnost Crne Gore svim sredstvima, a na isti nacin ce se suprostvaiti pokusajima vaninstitucionalnog jacanja organa savezne vlasti.

Valjda zbog toga, niko od zvanicnika iz Srbije nije cestitao Crnoj Gori novog mandatara i novi kabinet. jediono sto su se potrudili tamosnji rezimski mediji je da istaknu prisustvo u vladi jednog Albanca (!), sto je za srbianski establisment (i da li samo za njega) jeres najveceg reda.

Nebojsa Redzic AIM Podgorica