POVODOM UKIDANJA AUTOBUSKE LINIJE SARAJEVO-BEOGRAD

CEKA SE JOS JEDAN SPORAZUM...

AIM, SARAJEVO, 06.11.96. Inicijativa za uvodjenje autobuske linije na relaciji Sarajevo- Beograd, preko Olova, Tuzle, Bijeljine i Race, potekla je od sarajevskog "Centrotrans-busa" nedugo nakon potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma. Najvecem bh. prevozniku nije trebalo mnogo vremena da svoju inicijativu uklopi u ukupna nastojanja vlasti BiH da i otvaranjem ove linije dokaze svoju spremnost za normalizaciju odnosa sa dojucerasnjim agresorom. Vrhunac je bila julska posjeta zvanicne delegacije BiH, na celu sa dr Ejupom Ganicem, glavnom gradu Jugoslavije i potpisivanje niza dokumenata koji, pojedinacno i u paketu, znace praktican pocetak te normalizacije.

U ostvarivanju svoje ideje o ponovnom uspostavljanju autobuske linije Sarajevo-Beograd, sarajevski "Centrotrans-bus" imao je izvanrednog pobornika: beogradsku "Lastu", najveceg jugoslovenskog prevoznika i starog, dobrog poslovnog partnera. Za "Lastu" je ponovno uspostavljanje ove linije znacilo mnogo vise od obicnog poslovnog poteza - ponovna saradnja sa bh. prevoznikom koji je sve vrijeme rata na cudesan nacin odrzavao brojne medjunarodne autobuske linije - na neki nacin je predstavljala zeleno svjetlo za "Lastin" definitivni izlazak u svijet. Jer, ne treba smetnuti s uma da je "Lasta", kao firma iz SRJ, bila pod pritiskom sankcija medjunarodne zajednice i da je sav svoj medjunarodni saobracaj tokom cetiri godine bila svela na nekoliko svercerskih linija, uglavnom sa istocnim susjedima i Grckom. Zato su Beogradjani objerucke prihvatili ideju partnera iz Sarajeva, pa su zajednicki, bez vecih problema, svako kod svojih vlasti registrovali autobusku liniju Sarajevo-Beograd-Sarajevo. Kada su 24. jula u Beogradu ministri vanjskih poslova BiH Jadranko Prlic i Jugoslavije Milan Milutinovic potpisali protokol o uspostavljanju svekolikih, pa i saobracajnih veza izmedju dvije drzave, o nesmetanom prelasku gradjana iz jedne drzave u drugu - bez viza i drugih administrativno novcanih dazbina - pripreme za svecano kretanje prvih autobusa krenule su punom parom.

Muhamed Saciragic, generalni direktor "Centrotrans-busa" zelio je da na promotivnu voznju u Beograd svojim supermodernim autobusima povede elitne sarajevske umjetnike - slikare, glumce, muzicare... - a isto to je ocekivao od Zorana Leontijevica, beogradskog kolege iz "Laste", koji je bio "zaduzen" da svojim svecarskim autobusom u Sarajevo dovede Djordja Balasevica, Bajagu ili nekog drugog od jugoslovenskih umjetnika koji u Sarajevo mogu doci svijetla obraza. Tu su i pocele zavrzlame. Najprije su iz Beograda javili da je Saciragiceva ideja o umjetnickom i estradnom hepeningu povodom ove voznje "dobra, ali jos nije vreme za nju". Zato je "Lastin" autobus 14. oktobra stigao u Sarajevo "samo" sa gomilom beogradskih novinara. Presli su granicu u Raci i stigli u Sarajevo bez ikakvih problema, u naglaseno svecarskoj atmosferi, kako su i docekani u glavnom gradu BiH. Sutradan su u Beograd iz Sarajeva krenula dva "Centrotrans- ova" autobusa puna novinara, privrednika i visokih drzavnih sluzbenika. Medjutim, vec na granici sa SR Jugoslavijom poceli su problemi, koji ce dvije sedmice kasnije kulminirati ukidanjem linije.

Naime, jugoslovenski - ili srbijanski, svejedno - pogranicni policajci trazili su od Bosanaca da plate turisticku vizu od 50 maraka po putniku, a za svaki sarajevski autobus po 450 maraka bog-te-pita kakve takse. Povrh svega, vojni obveznici - muskarci starosti izmedju 17 i 65 godina - nisu mogli u Jugoslaviju bez gomile papira, raznih odobrenja, uvjerenja ili garancija. Punih pet sati trajalo je granicno ubjedjivanje, pozivanje na beogradski sporazum Prlica i Milutinovica - koji su krajem septembra u Parizu svojim potpisima potvrdili i na njegovo postivanje obavezali se predsjednici BiH Alija Izetbegovic i Srbije Slobodan Milosevic - a onda su gosti iz Sarajeva pusteni u Beograd bez viza i ostalih formalnosti, ali "samo zato sto je rec o zvanicnoj delegaciji". Naravno, prolazak je uslijedio nakon intervencije sa samog jugoslovenskog (srbijanskog) vrha.

Vec sutradan na istoj liniji svi vojno sposobni muskarci koji su iz Sarajeva krenuli redovnom linijom za Beograd skinuti su sa autobusa i vraceni tamo odakle su posli; zenama i djeci je naplacena viza od po 50 maraka; sa autobusa skinute sarajevske i stavljene privremene jugoslovenske tablice; naplaceno 450 maraka takse...Ovakvo maltretiranje putnika potrajalo je desetak dana, a onda su "Centrotrans-bus" i "Lasta" - da bi zastitili putnike od nepotrebnog maltretiranja (?) i izbjegli (neplanirane) troskove odrzavanja ove linije (!) pribjegli solomonskom rjesenju: na Majevici, na Banj-brdu, gdje je granica dva entiteta, Federacije BiH i Republike Srpske, uveli su presjedanje putnika iz autobusa jedne firme u autobus one druge.

Tako je jugoslovenska strana na dosla na svoje. Naime, ideja o presjedanju putnika na Majevici iz Beograda je potekla vec pri prvim pregovorima o uspostavljanju ove linije. Ne zna se da li su njeni autori beogradski prevoznici ili beogradski politicari, ali je njena primjena postigla onaj nigdje napoisani, nigdje javno izgovoreni, ali cilj zvanicnog Beograda: da se nova granica izmedju Jugoslavije, odnosno Srbije, i zapadnog susjeda uspostavi na tlu Bosne i Hercegovine. Ubrzo nakon ovog mijenjanja autobusa stigao je i odgovor iz Sarajeva: autobuska linija Sarajevo-Beograd je ukinuta.

Ovih dana iz Beograda je lansirana nova vijest: Milan Milutinovic izjavio je da se od 7. novembra ponovo uvodi autobuska linija izmedju dva glavna grada. Tu vijest prenijele su sve domace i svjetske agencije, ali je u njenoj sjeni ostala Milutinoviceva izjava da se do 7. novembra ocekuje potpisivanje sporazuma o normalizaciji odnosa izmedju BiH i Jugoslavije! Ostaje nejasno sta je onda gospodin Milutinovic potpisao 24. jula u Beogradu, a sta Milosevic u Parizu?

DRAGAN STANOJLOVIC