CRVENI I CRNI

Pred lokalne izbore u Sloveniji

Skoro u posljednjem trenutku slovenacki parlament je raspisao lokalne,op- stinske izbore, koji su Ustavom predvidjeni za decembra ove godine.Iako se za njih znalo duze od godinu dana, sa njima se odugovlacilo, bilo je pokusaja da do njih uopste ne dodje, odlagalo se usvajanje pratecih zakona o regionaliza- ciji, lokalnoj samoupravi, finansiranju opstina... Sve je ipak,zavrseno na vri- jeme, tako da biraci u Sloveniji izlaze na 3700 glasackih mjesta, da neposred- no izaberu predsjednike opstina (zupane) u 147 opstina i opstinska vijeca, u nedjelju,4. decembra.

Iako su kriteriji za nove opstine zahtjevali da opstina moze biti samo tamo gdje ljudi mogu zadovoljit vecinu svojih potreba,gdje postoji sva potreb- na infrastruktura - od djecjih vrtica i skola do muzeja, smetista i grobalja, racunajuci i biblioteke i muzeje, upravo zbog toga da se lokalni izbori raspi- su u ustavnom roku, kriteriji su se "prilagodjavali" od slucaja do slucaja, da se sprijece sporovi pred Ustavnim sudom, koje mogu pokrenuti nezadovoljni gradjani ili njihovi poslanici. Tako danas na spisku novih opstina ima i ta- kvih u kojima postoji samo osnovna skola , bolesnici se lijece u drugoj, sa- hranjuju u trecoj, a u kino odlaze u cetvrtu opstinu, kao sto ima opstina koje normalan setac moze propjesaciti u pola sata i gde su vec izbili sporovi oko toga da li "njihova" opstina moze bacati smece na smetiste u "nasoj" opstini. Naravno, velika je vecina onih koje zadovoljavaju svih 11 propisanih kriterija, ali je za ove druge vec pronadjen alibi za zakonsku nedosljednost i politicku dosljednost u nedosljednosti tako sto je receno da one opstine koje ne mogu same, mogu se udruzivati nakon izbora, pa onda opet na izbore.

Uloga zupana bice potpuno drugacija od uloge dosadasnjeg predsjednik opstine.Predsjednika opstine birali su poslanici opstinske skupstine na prvoj sjednici, iz svojih redova. Posao mu je bio da vodi sjednice i da pretstavlja opstinu, dok je stvarnu vlast imao predsjednik opstinske vlade.Zupan ce ne samo zadrzati dosadasnje funkcije, nego ce biti i prvi covjek opstinskog vjeca koje preuzima funkcije opstinske skupstine i njenog izvrsnog vjeca, koje do- nosi opstinski statut,budzet, sve opstinske odluke, uredbe, prostorne i razvoj- ne planove.Opstinsko vjece bira i razrjesava jednog ili vise podzupana, isto- vremeno kontrolise rad zupana i svih organa opstinske uprave.Opstina tako pre- uzima dio poslova koje je do sada imala drzava i "kvaka" je upravo u tome.Po- liticki lideri i stranke su shvatili da se u opstini i te kako akumulira poli- ticka moc koju prate pare, kojih trenutno nema, ali opstina dobija pravo da sama raspisuje dio doprinosa i poreza, kao i da dobija sredstva iz drzavnog budzeta. Predizborna kampanja se ogorceno rasplamsala, kako od strane "velikih" tako i"malih" stranaka, koje se bude samo u vrijeme izbora.Stranke su shvatile da i na ovim izborima koji (bar formalno gledano) nece uticati na distribuciju politicke moci na nivou drzave, mogu u narednoj preizbornoj godini utucati na redistribuciju politicke moci i uticaja i, ako sa stanovistva vladajucih stra- naka , bude nezeljena redistribucija, moze doci do paralize odlucivanja na ni- vou drzave.Zbog toga su sve "velike" stranke krenule u ove izbore kao da im se radi o glavi, a "male" pokusavaju da otkinu svoj komadic vlasti, makar i na opstinskom nivou.

Zbog toga su predizborni nastupi stranaka i kandidata puni velikih rijeci i obecanja biracima, programi podsjecaju ne na realne projekte, nego na spis- kove zelja biraca koje samo oni mogu ispuniti, ali i "djonova" neprijateljskim strankama i kandidatima. "Neprijateljskim" je namjerno napisano, jer se i ko- riste sredstva namjenjena neprijateljima. Tako lider krscanskih demokrata Loj- ze Peterle, cija stranka je koalicioni partner najvecoj stranci, Liberalno- demokratskoj stranci, u svojim nastupima u inostranstvu tvrdi da je u Sloveniji na vlasti nacionalkomunisticka klika, kao da mu je stranka uopoziciji, iako je u vladnoj koaliciji i ima drugu po snazi parlamentarnu skupinu i druga je po broju clanova vlade.

Biskupska konferencija Slovenije je izdala izborni proglas u kojem pozi- va birace da glasaju po svijesti, ali za one koji u svojim programima poprav- ljaju krivice koje nanjela antifasisticka borba i koji zele narodno pomirenje koje ce doci kada se izjednace domobrani i belogardisti sa partizanima !

Socialdemokratski stranacki sef Janez Jansa je, kao i pred prosle iz- bore, izdao knjigu u kojoj dokazuje da u Sloveniji postoji Organizacija koja vlada drzavom i u kojoj su nasljednici kominternovske, boljsevisticke,komunis- ticke, itd. linije, a glavni je, naravno, predsjednik drzave Milan Kucan, koji je - po Jansi- od mladih nogu treniran da Sloveniju vrati u Jugoslaviju,sto samo pokazuje Jansinu dalekovidnost,jer je jos u vrijeme Kominterne i Stalji- na znao da ce se Jugoslavija raspasti i da ce Kucan ,rodjen 1941.godine, od rodjenja preuzeti ulogu njenog feniksa.Naravno, Jansa, u to vrijeme nije bio ni blizu vlastitom rodjenju.Ovoj paranoji Jansa otvara najnoviju "aferu video" u kojoj Jansin nasljednik na polozaju ministra odbrane, Jelko Kacin, postaje novi, slovenski KOS-ovac, a Jansa novi Spegelj, ako sejos neko sjeca onog cuvenog filma prikazivanog na televiziji.

Uglavnom, ljudi se smiju. Izbori su na slovenackom - volitve."Voli za- me!" (glasaj za mene), jedan je od izbornih slogana, koji su duhovitiji novi- nari preveli u "voli na volitve", odnosno u prevodu - "volovi na izbore" !

ZORAN ODIC, AIM