Tetovo nakon nedelju dana od početka borbi

Skoplje, 25.03.2001.

Navršilo se nedelju dana od kada su se čuli prvi pucnji u malesiji Tetova. Sporadični pucnji koji su započeli 14 marta, u vreme kada se na gradskom trgu održavao skup protiv "državnog terora protiv Albanaca" u Makedoniji, pretvorili su se u oštre borbe između policijskih snaga I albanaskih naoružanih grupa poznatih po nazivu Nacionalna oslobodilačka vojska. Ovi pucnji, sada već svakodnevni, izazvali su strah I građani retko izlaze na ulicama Tetova. Nakon nekoliko prepodnevnih sati, kada građani žure da se snabdeju prehrambenim artiklima I gorivom, grad postaje pust.

Od prvog dana borbi, makedonske specijalne policijske snage su se premestile sa položaja podno brda I stacionirale se perifernim naseljima grada, odakle napadaju položaje naoružanih albanskih grupa. Od prvih dana borbi, većina stanovništva koja je koncentrisana u okolnim selima ne koristi gradske puteve. Policijske snage su zauzele položaje u blizini gradskog stadiona, tu su postavljena dva pucgauera I gađaju u pravcu položaja Albanaca na brdima oko grada I tvrde da se ove naoružane grupe nalaze već blizu grada. Tokom noći, policijske snage se pomeraju u dubinu grada. Njihova artiljerija se tokom noći postavlja na jugu grada I sa udaljenosti se gađaju položaji naoružanih albanskih grupa. Snažne detonacije velikog intenziteta čuju se svake noći I slede nakon svakog pucnja ili pokreta koji se može zapaziti na brdima iznad Tetova. S druge strane, ove detonacije su ređe tokom dana.

Borbe su se tokom poslednjih dana usredsredile na brdima iznad naselja "Drenovec" i "Teće", koja u stvari predstavljaju dva kraja grada Tetova. Stanovnici ovog dela grada su evakuisali žene I decu u dubini albanskih sela, a u kućama su ostali samo muškarci. Oni vrše uobičajeno čuvanje njihovih naselja nakon stvorene situacije. Prema njihovim rečima, ne zapažaju se pokreti naoružanih grupa u onim mestima gde padaju granate policijskih snaga. Oni kažu da to čini policija iz straha da se izbliza suoči sa ovim naoružanim grupama. "Zato, od njih najviše može da strada civilna populacija". Neki stanovnici sela malesije Šara su ostali u Tetovu I ništa neznaju o njihovim porodicama. Telefonske veze su prekinute, a kao posledica granatiranja oštećen je I dalekovod koji je snabdevao električnom energijom sela Gajre, Šipkovica, Veica, Lace I neke delove grada, koji su zbog toga ostali u mraku. O situaciji koja vlada u selima koja se prostiru u dubini Šar planine, može se doznati samo od onih koji poseduju mobilne telefone.

Prema jednom stanovniku sela Šipkovica, pod imenom Ajvaz, stanovnici sela žive u ratnopj mori. Oni tokom noći ostaju u podrumima svojih kuća. Oseća se nedostatak prehrambenih artikala I medikamenata. Oni su pozvali inostrane organizacije da snabdeju ova sela sa neophodnim artiklima. Donekle je drugačija situacija u selima koja se prostiru na obe strane grada Tetova. Stanovnici ovih sela, koja sačinjavaju najveći deo stanovništva, ne kreću se prema gradu gde se vode borbe. Mnogi od njih ne idu čak ni na posao, kretanje iz jednog sela u drugo je manje opasno, a na tim putevima se nigde ne zapažaju policijske snage. Svako selo je osnovalo štab civilne zaštite, gde se stanovništvo može informisati kako ne bi postalo žrtva raznih dezinformacija koje bi mogle da izazovu paniku među civilnom populacijom. Do sada nije izazvan nijedan eksces u selima sa mešovitim stanovništvom. Deo makedonske populacije je pobegao iz ovih sela. Oni kažu da su to učinili zbog straha od eskalacije stanja. Ali, ima I takvih, posebno muškaraca koji su ostali I dalje u svojim kućama.

Selo Slatina je jedno od najvećih sela u opštini Tetovo. Od ukupno 5 000 stanovnika, samo 50 njih je makedonske nacionalne pripadnosti. Oni nisu napustili svoje kuće. Kažu da su najveći deo života proveli zajedno, da se ne osećaju ugroženim I da imaju poverenja u svoje komšije Albance. O njima se stara I lokalna zajednica sela.

Među stanovnicima Tetova postoji bojazan da bi rat mogao da se proširi I na sam grad koji je gotovo ispražnjen od stanovnika. Jedan komandant Nacionalne oslobodilačke vojske, preko jednog lokalnog radija je izjavio da im nije cilj da se spuste u grad. On je izjavio da će oni "zadržati svoje položaje na brdima Šar planine, sve dok Vlada Makedonije ne prihvati zahteve Albanaca". To je stvorilo olakšanje kod stanovnika koji tako mogu da odu do grada zbog neophodnih stvari, ali njih uznemiravaju policijska blindirana sredstva koja su stacionirana na ulasku u grad, iz kojih se puca u vreme prolaska njihovih automobila.

I snabdevanje prehrambenim artiklima predstavlja dodatnu brigu za stanovništvo, mnoge prodavnioce su ostrale bez prehrambenih artikala, a onemogućeno je I njihovo snabdevanje iz Skoplja. To je uticalo na povećanje cena nekih prehrambenih artikala. Tokom ovih dana, najtraženiji artikl, kvasac - dostigao je cenu do 10 nemačkih maraka.

Opštinski organi u Tetovu su uspostavili dežurstvo od 24 sata, kako bi omogućili funkcionisanje javnih preduzeća. Ova opština je organizovala I štab civilne zaštite I apeluje na sve građane, bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost, da sačuvaju dostojanstvo I da se konstruktivno angažuju u prevazilaženju situacije.

AIM Skoplje, Nexhbedin SHAQIRI