Vanredno stanje u Maglaju

Bočinja, izgleda, mora pasti

AIM, SARAJEVO, 19.07.2000 U opštini Maglaj, mjestu u Zeničko-dobojskom kantonu Federacije BiH, proglašeno je vanredno stanje! Razlog: stotinjak demonstranata iz sela Bakotići pokušava spriječiti najavljene deložacije u obližnjem selu Bočinja u kom izmedju ostalih živi nepoznat broj stranaca iz izlamskih zemalja, takozvanih mudžahedina. "Kada deložiraju njih, na redu smo mi!", tvrde demostranti koji su, inače, blokirali dva postojeća ulaza u selo Bočinja i prilazne puteve na relaciji Zenica-Zavidovići. Kao odgovor na ovaj akt maglajske opštinske vlasti pozvale su kantonalnu policiju da deblokira puteve i u okolnim selima zavede ustavni poredak, pravnu i ličnu sigurnost, te slobodu kretanja. Istovremeno, u pomoć su pozvani i IPTF i SFOR.

Uz to, opštinska vlast - koju nakon aprilskih lokalnih izbora sačinjavaju većinom kandidati opozicijske SDP te Stranke za BiH - pojasnila je da u selu Bakotići nisu ni predvidjene deložacije, već da su one najavljene isključivo za Bočinju kao "realizacija već napravljenog plana federalne Vlade", te da se radi o prve 34 porodice nastanjene u Bočinji koje se trebaju deložirati 24. jula. Radi se o vlastima poznatim dvostrukim korisnicima imovine, koji - dok bespravno koriste tudje kuće - vlastite izdaju pod zakup. Istovremeno, predsjednik Opštinskog vijeća Maglaj Dževad Galijašević (Stranka za BiH) tvrdi da "Bočinja i nije problem implementacije imovinskih zakona, nego krupan bezbjedonosni problem i pitanje odnosa prema životu u zajednici!"

U selu Bočinja, vjeruje se, živi oko 170 porodica, odnosno blizu 600 stanovnika od čega je, vjeruju u Maglaju, stotinjak mudžahedina. Nove maglajske vlasti nemaju uvid u to da li su ovi stranci i prijavljeni kao stanovnici u BiH, imaju li lične karte, bosanskohercegovačko državljanstvo ili bilo kakav dokument koji bi svjedočio da su oni uopšte uvezani u ustavno-pravni sistem BiH, s obzirom na to da u ovaj dio BiH niko ko ne pripada ili ne podržava mudžahedinsku zajednicu nema pristupa. Za veći broj njih se pretpostavlja da su oženjeni djevojkama iz BiH, da su u selo Bočinja došli nakon potpisivanja Dejtonskog Mirovnog sporazuma, ondosno prestanka vojnih sukoba u kojima su aktivno sudjelovali, te žive u svom zatvorenom sistemu i prema mudžahedinskim kodeksima: "To su stranci koji su ovdje došli kao paravojna formacija i koji nikada nisu demobilisani ili demilitarizovani", pojašnjava Galijašević. Mudžahedinska zajednica u Bočinji ostala je misterija i za brojne radoznale medijske djelatnike koji su samo mogli doći do ulaska u selo, a Galijašević tvrdi da niti stara opštinska vlast, dakle Ietbegovićeva SDA, nije imala nikakvog uvida u stanje u ovom selu. Odnosno, da u Bočinji legalna vlast i pravni poredak BiH nikada nije niti zaživjela.

"Krivci za takvu situaciju u Bočinji i cijelom novošeherskom području su kantonalna i federalna Vlada, prije svega ministarstva unutrašnjih poslova, jer u tom selu još uvijek nije uspostavljen ustavni poredak, materijalna, imovinska ili lična sigurnost i sloboda kretanja", pojasnjava Galijašević. On ide i korak dalje te poimenično proziva lokalne visokopozicionirane kadrove SDA - Šemsudina Mehmedovića, Zudiju Roševića i druge "koji zarad interesa svoje stranke nisu dirali mudžahedine-bočinjane u ime zahvalnosti za njihov doprinos tokom rata u redovima Armije BiH". Istini za volju, i šira javnost vjeruje da Bočinja nije lokalni proizvod, več nešto imputiranio sa višeg nivoa. Naime, kao autor projekta mudžahedinskog naseljavanja Bočinje pominje se još uvijek aktuelni zamjenik ministra obrane, a bivši komandant zeničkog korpusa pod čijom komandom su u BiH ratovali mudžahedini - Sakib Mahmuljin. No, sam Galijašević visoko odgovornim smatra i federalnog ministra socijalne politike, rada, izbjeglica i raseljenih lica Sulejmana Gariba (SDA), koji je prebacujuću danas lopticu odgovornosti na opoziciju, izjavio da "nova maglajska vlast, ukoliko ne može da riješi imovinska pitanja u selu Bočinja treba da podnese ostavku"!

Galijašević pak pojašnjava da je nova opštinska vlast "na potpuno nepoznatom terenu": "Mi se samo ponašamo u skladu sa programom federalne Vlade, koji je predvidio raseljavanje Bočinje, ali resorni ministar Garib nikada nije kazao da njegova stranka zapravo i nije namjeravala rješavati pitanje Bočinje. U ovoj opštini su do sada bili ostvareni najlošiji rezultati u oblasti povratka, nije bilo povratka ni Srba, ni Bošnjaka...", tvrdi Galijašević.

Nove maglajske vlasti su zaista još prije gotovo dva mjeseca, odnosno odmah po izboru novog načelnika i predsjednika Opštinskog vijeća, najavili rješavanje problema Bočinje i zavodjenje ustavno-pravnog poretka i u taj neusistemljeni dio države. Oglašavale su se i institucije medjunarodne zajednice u BiH najavljujući sankcije za cijelu opštinu ukoliko problem mudzahedinske naseobine i bespravnog korištenja tuđe imovine ne bude valjano i brzo riješen. Za privremene stanovnike sela Bočinja bilo je najavljeno nekoliko mogućih rješenja - mogućnost povratka u njihove vlastite zemlje, naseljavanje u prijebračnim domaćinstvima njihovih supruga, odlazak u podstanare ili pak kupovina kuća, ali po tržišnoj cijeni (600 DEM po kvadratu stambenog prostora), a ne kao što je do sada bio slučaj - kompletne kuće i okućnice za nevjerovatno niskih 15 do 20.000 DEM! Početkom juna mjeseca Boško Jovanović, predsjednik Udruzenja za povratak u Bočinju sa sjedištem u Doboju, najavio je da će bočinjski Srbi tražiti i poništenje prodaje kuća koje su ranije prodate po neprihvatljivo niskim cijenama.

Informacije do kojih je došao AIM, govore da je u toku samih demonstracija u maglajsku opštinu došlo pismo demonstranata u kojem se tvrdi da je jedan od glavnih zahtjeva ne samo spriječavanje eventualnih deložacija Bošnjaka iz Bakotića, već naprotiv spriječavanje deložacija mudžahedina iz Bočinje. Neformalno se govori da iza svega stoji upravo SDA, koja za svoje vladavine nije učinila ništa na rješavanju problema Bočinje iako se deklarativno obavezala na to nakon pritisaka medjunarodne zajednice ali i domaće javnosti. Navodno je inicijator cijelog "dogadjanja naroda" ispred Bočinje trenutno najutjecajniji SDA kadar i federalni premijer Edhem Bičakčić koji kroz još jednu nepravdu koja se, eto, čini isključivo Bošnjacima želi nanovo homogenizirati nacionalno biračko tijelo i vratiti ga u okrilje gubitničke SDA. Upravo stoga pred TV kamerama ovdašnje televizije izmanipulirane i ispaćene bošnjačke žene uzbudjeno će vikati kako niti jednom Sbinu nema povrataka u njihovo selo, te neka se samo usudi doći.

No, proglašenje vanrednog stanja od strane nove lokalne vlasti pokazuje da je opozicija rješena da se pitanje Bočinje i mudžahedina izvan državnog sistema i zakona konačno riješi. Prve najavljene deložacije za 24. juli ovdje se s nestrpljenjem očekuju i već se prave oklade oko toga da li će sve proteći sa ili bez SFORa, odnosno mirno ili silom. Kako god, za mnoge će to biti prvi put da zavire u selo čije je ime posljednjih godina zvučalo poput najveće misterije, tamne strane medalje ili pak simbola neskrivenog straha. Bočinja, izgleda, mora pasti.

Hana BARJAKTAREVIĆ (AIM Sarajevo)