Kockice leda u diplomatskoj casi

Nedavna posjeta premijera Georgijevskog Pristini i problemi koje makedonski gradjani dozivljavaju na granicnim prelazima prema SR Jugoslaviji zbog zlosretnih “Kusnerovih pecata” ucinili su da odnosi Skoplja i Beograda na tropskoj vrucini postanu prohladni

AIM Skopje, 11.06.2000

Makedonski ambasador u Beogradu Slavko Milosavlevski prenio je u utorak Ministarstvu inostranih poslova Savezne Republike Jugoslavije u Beogradu demars u kome je odbacen usmeni protest od proslog petka povodom nedavne posjete premijera Ljubca Georgijevskog Pristini.Vlada u Beogradu je zamjerila Georgijevskom sto je uopste putovao u Pristinu, ali najavu da ce Makedonija uskoro u glavnom gradu pokrajine otvoriti kancelariju za vezu a mozda i diplomatsko predstavnistvo. Obrazlozenje sadrzano u makedonskom protestu svima onima sa smislom za ironiju moglo bi biti zanimljivo; ono glasi: Makedonija na ovaj nacin doprinosi ekonomskoj saradnji izmedju dvije zemlje i pomaze rekonstrukciju Kosova kao dijela SR Jugoslavije.

Makedonski premijer u Pristini je boravio na medjunarodnom forumu “Kosovo i susjedi – zajedno u buducnosti”. Zbog ucesca Georgijevski je pobrao mnostvo kritika u lokalnoj stampi iz kojih slijedi da se on i njegova vlada spremaju na diplomatsko priznanje nezavisnog Kosova. Tanku argumentaciju protivnika Georgijevski je pokusao oboriti sljedecim rijecima: “Danas je najveci nas ventil za izvoz i, ako uopste postoji neka strana na kojoj imamo suficit u izvozu – to je onda Kosovo Da se potcjenjuje ta dimenzija, mislim da je malo neozbiljno!". Predsjednik vlade dodaje da se ne pravi nista razlicito u poredjenju s onim sto cine Evropa i Amerika. “Drugi put vodi u suprotnom smjeru – u Mongoliju i Sjevernu Koreju”.

Prethodnih dana u nekim medijima bilo je naznaka da bi cak moglo doci do prekida diplomatskih odnosa Skoplja i Beograda ali diplomatski izvori u glavnom gradu Makedonije ne ocekuju takav razvog dogadjaja. Ni makedonski ino-ministar Aleksandar Dimitrov ni otpravnik poslova u ambasadi SR Jugoslavije u Skoplju Dragan Arsenovic nisu bili skloni dramatizovanju situacije uglavnom se slozivsi oko toga da nece biti prekida diplomatskih odnosa. Stavise, Dimitrov ne vidi razloge za zahladjenje odnosa. Izvjesnu nedoumicu u javnosti je unio telegram americkog drzavnog sekretara Madeleine Albright u kome je cestitala Georgijevskom na hrabrom potezu. Prva dama americke diplomatije obodrila je mladjanog premijera da ustraje na otvaranju kancelarije u Pristini posto su to do sada ucinile i mnoge druge zemlje ukljucujuci i njenu. Ali, pred macem opozicije Georgijevski moze samo pozeljeti ono sto su svojevremeno mogli pozeljeti i opozicionari u Srbiji – da ga ne brani neko poput americkog drzavnog sekretara; time mu polozaj cini samo tezim.

U pomenutom makedonskom demarsu se takodje izrazava protest zbog aktuelnog ponasanja vlasti SRJ koje zabranjuju ulaz na svoju teritoriju makedonskim gradjanima u cije putne isprave su utisnuti pecati pogranicnih sluzbi UNMIK-a na Kosovu, a u posljednje vrijeme i pecati s makedonskog granicnog prelaza Blace.

Pogranicni sluzbenici SR Jugoslavije smatraju da se radi o jos jednom narusavanju suvereniteta i teritorijalnog integriteta te zemlje.Nosiocima pasosa u koje je utisnut pecat UNMIK-a zabranjen je ulazak u SRJ u naredne dvije godine a najavljuju se i zatvorske kazne od pet do petnaest godina. Direktor UNMIK-a zaduzen za administrativne poslove Albert Kunc je rekao da nepriznavanje pecata nije problem UNMIK-a nego vlasti SR Jugoslavije. Predstavnik Civilne administracije ne odbacuje mogucnost da se pri narednim susretima s vlastima u Beogradu pokrene ovo pitanje.

Portparol UNMIK-a u Pristini Suzan Manuel objasnila je da se radi o mjeri koja je u skladu s Rezolucijom 1244 Savjeta bezbjednosti i u funkciji je kontrole granice. Precizirala je da se ne radi o pecatu nego o markici koja se na pristinskom aerodromu lijepi u putne isprave vec nekoliko mjeseci. Markicom UNMIK registruje putnike koji ulaze u Pokrajinu. Registracija se vrsi samo na granici prema Makedoniji jer se radi o jedinoj medjunarodnoj granici Kosova; prema Crnoj Gori i Srbiji ova vrsta evidencije se ne pravi. U ambasadi Sr Jugoslavije u Skoplju potvrdjuju da je UNMIK poceo stavljati pecate u putne isprave. Otpravnik poslova Arsenovic istice da je neprihvatljivo da se u zemlju (SRJ) ulazi s ilegalnim pecatima jer se time krsi Rezolucija Savjeta bezbjednosti OUN br. 1244. “Jedan od razloga da se vlada SRJ odluci na ovakav korak bile su informacije da je na prelazu Blace na Kosovo usao velik broj Albanaca iz Albanije” objasnjava Arsenovic prebacujuci odgovornost na drugu adresu: Civilnu administraciju ujedinjenih nacija na Kosovu. “Zabrana ce ostati na snazi sve dok se ne promjeni rezim ilegalnih prelazaka granice” upozorava. Indirektno potvrdjuje nagadjanja koja su se pojavila u dijelu makedonskih medija da se radi o nekoj vrsti pritiska uoci glasanja u Savjetu bezbjednosti o daljoj sudbini Rezolucije 1244. Za Arsenovica, jedino rjesenje bio bi povratak vojske i policije njegove zemlje na granicu Kosova i Makedonije. U Ministarstvu unutrasnjih poslova kazu da se velikom broju gradjana desilo da ne mogu uci u SR Jugoslaviju te stoga ili zaobilaze Kosovo ili sluzbenike UNMIK-a mole da im ne stavljaju svoja obiljezja. Zamjenik ministra inostranih poslova Nikola Dimitrov pominje dvije opcije: ako se pokaze da je stav UNMIK-a u skladu s Kumanovskim sporazumom i Rezolucijom 1244, s civilnom administracijom na Kosovu morace se naci neko prihvatljivo rjesenje (izdavanje posebnih potvrda - bez traga u pasosu) ili, u suprotnom, uz saradnju medjunarodne zajednice treba izvrsiti diplomatski pritisak na Beograd (primjenom reciprocnih mjera, na primjer).O nekakvim reciprocnim mjerama govori i njegov shef Aleksandar Dimitrov mada ostaje nedoumica, kako bi se to moglo izvesti.

U svakom slucaju, Nikola Dimitrov, zamjenik ministra istice da je odnos Beograda "blago receno, nekorektan, posto se od makedonske strane trazi da sprovodi nesto sto nije u njenoj moci. To bi bilo isto kao kad bi Makedonija zahtijevala od Beograda da obezbjedjuje granicu s Kosovom sto SRJ nije u mogucnosti ". Oznake UNMIK-a nisu po volji ni kosovskim Albancima kad se radi o granicnom prelazu General Jankovic – pisale su skopske novine. Protestuju jer se na pecatu nalazi "srpsko ime" uz to jos napisano na srpskom. U UNMIK-u objasnjavaju da je General Jankovic medjunarodno priznato ime i kao takvo ce ostati na pecatu.

Portparol makedonske vlade prethodno je uvjeravao novinare da ce, ukoliko odgovor Beograda na protest bude negativan, biti preduzete druge dozvoljene mjere sto bi podrazumijevalo analizu svih mogucih varijanti koje bi pretpostavljale rjesavanje problema s pasosima s povoljnim ishodom za makedonske gradjane. Ministarstvo inostranih poslova u saradnji s policijom razmislja o mogucnosti da se gradjanima koji preko Blaca putuju na Kosovo ne stavljaju pecati pogranicnih sluzbi. Dok se birokrati ne dogovore, obicni smrtnici ce morati smisljati, kako prevariti balkanske mocnike.

AIM Skopje

ZELJKO BAJIC