Sport i politika

Banjaluka, 9.juni 2000. (AIM)

Fudbaleri Republike Srpske neće igrati u klupskim kvalifikacijama u BiH za evropske kupove. Ni nakon deset godina neće ih biti u borbi sa evropskim ekipama.

Poslednjih dana traje prepiska postojećih fudbalskih asocijacija, formiranih na etničkom principu, a kamen spoticanja postao je Statut Nogometnog saveza BiH, koji je odbio da potpiše Fudbalski savez Republike Srpske, uz obrazloženje da on predstavlja majorizaciju bošnjačkog dijela fudbalske organizacije nad Fudbalskim savezom RS, da ne pretpostavlja konsensus i rotaciji u odlučivanju, kao i da predviđa da se u slučaju nepostojanja kvoruma u drugom sastajanju može odlučivati i bez kvoruma, što je, takođe, ocijenjeno kao mogućnost za gušenje fudbalske asocijacije RS.

Zajednička delegacija evropske i svjetske fudbalske asocijacije (FIFA k UEFA)najavila je dolazak u posjetu Fudbalskom savezu RS za 13. i

1. juni sa namjerom da se nađe rješenje ovog spora. U RS se nadaju da će posjeta svjetskih i evropskih funkcionera omogućiti da se nakon toga uključe u kvalifikacije i pojave u Evropi.

Nesporazumi su počeli kada je Nogometni savez BiH obavijestio kolege iz RS da se Statut usvaja po principu uzmi ili ostavi. Statut je podržala Evropska fudbalska asocijacija (UEFA), uprkos ranijem stavu Svjetske fudbalske asocijacije (FIFA) i njenog prvog čovjeka da je neophodno formirati fudbalsku asocijaciju u FBiH, a onda će ova, sa Fudbalskim savezom RS, formirati jednu organizaciju u BiH. Skupština Fubalskog saveza RS jednoglasno je odbacila takav Statut, nakon čega su prvo stigle prijetnje, a zatim i obavještenje da klubovi iz RS neće u Evropu.

Slično se desilo i u odbojkaškom sportu. Nakon sprovedenih kvalifikacija za ulazak u evropska takmičenja Odbojkaški savez BiH (koji obuhvata samo bošnjački dio) rekao je da nema namjeru da prijavi odbojkaške klubove iz RS za evropska takmičenja, dok Odbojkaški savez RS ne prihvati Statut sa gotovo istom organizacijom.

U Odbojkaškom savezu RS kažu da su kolege u bošnjačkom dijelu FBiH izabrale 18. maja novi jednonacionalni (bošnjački) Upravni odbor, koji je već 22. maja poslao ultimatum. S ranijim sazivom uveliko su trajale aktivnosti na uspostavljanju zajedničke odbojkaške asocijacije u BiH.

Sportski savezi u Republici Srpskoj nastali su tokom rata 1992.

• 1. godine, zahvaljujući entuzijazmu sportskih radnika i pokretanju takmičenja u svim sportovima u vrijeme dok su uveliko trajale borbe. Fudbaleri su igrali kup već 1993. godine, kasnije i ligu u dva dijela, a svi ostali imali su sistem takmičenja kroz turnire i kupove. Fudbaleri su se takmičili sa klubovima u Jugoslaviji,a košarkaši i rukometaši u obje konkurancije u ligama.

U to vrijeme sportski savezi sa sjedištem u Sarajevu zaposjeli su mjesta u svjetskim asocijacijama, čak i kada na terenu nisu imali razvijen sport.

Dejtonski mirovni sporazum nije se bavio sportom, što je protumačeno da je ostavljeno entitetu da ga organizuje i stvara uslove za njegov razvoj. Istog časa počela je trka tri partnera u svakom sportu da zadrži što više samostalnosti u okviru nacionalnog korpusa. Sportski radnici Republike Srpske smatrali su da je neophodno stvarati potpunu odvojenost sporta, a predstavnici bošnjačkih sportskih saveza tražili su objedinjavanje na nivou BiH.

Ova igra sportskih funkcionera predstavlja sportsko izdanje orijentacije političara na različitim nivoima vlasti i njihove stavove prame BiH. Poseban problem ostalo je pitanje odnosa u sportu u Federaciji BiH, gdje bošnjačka i hrvatska strana imaju odvojene saveze u svim sportovima i gdje se još uvijek traži "modus vivendi" za zadržavanje što veće samostalnosti.

Sport je postao žrtva politike. Svaki rezultat i svako takmičenje nose njen pečat. O organizaciji takmičenja koje će biti u funkciji razvoja, takmičarskog duha i motivacije sportista još se ne razmišlja.

Ta politička pozadina i jeste razlog da se relativno sporo ide u rješavanje problema organizovanja sporta. Sportske asocijacije pažljivo slijede državnu organizaciju jer misle da su važan politički izraz vlasti. Političari misle da sport, kao bitna društvena aktivnost, ne može da bude prepušten slučaju i da zbog uticaja na društvo i društvene grupe, mora da bude pod potpunom kontrolom vlasti. Sportski radnici, većinom deklarisani kao amateri, samo su privid sporta, a u stvari frontmeni politike svojih vlasti.

Da li će se stvar pokrenuti sa mrtve tačke - u ovom tranutku je teško reći. Prošle godine na sastanku u Olimpijskom komitetu u Lozani, uz prisustvo svih zainteresovanih strana, usvojena je "Zajednička izjava", koju sportisti u žargonu zovu "principi iz Lozane". U njoj se kaže da će se u vezi sa organizacijom sporta u BiH poštovati dva principa - prvi je decentralizacija, a drugi, da "na nivou države postoji jedno jedinstveno tijelo za svaki sport i jedan nacionalni olimpijski komitet, kao krovna organizacija različitih dencentralizovanih organizacija".

Sportisti su u međuvremenu kao najveći problem navodili da je nemoguće organizovati takmičenja u BiH, jer postoji velika opasnost za igrače i funkcionere, posebno izvan velikih gradova, ali i čitav niz drugih razloga.

U izjavi iz Lozane se napominje da će "svaki sport ustanoviti prelazno rješenje takmičenja da bi se izabrali timovi za učešće na evropskim takmičenjima". Svi kolektivni sportovi, izuzev fudbala, uspjeli su da organizuju neko od završnih takmičenja, koje obezbjeđuje redoslijed i plasman u Evropu.

U izjavi je preporučeno da "okviru reorganizacije sportskih tijela predsjedništvo Olimpijskog komiteta i sportski savezi na nivou države mogu slijediti model državnog predsjedništva".

Objašnjavajući postojeću situaciju, ministar sporta u Vladi RS Milorad Karalić, kaže da su "predstavnici asocijacija iz Republike Srpske održali brojne sastanke sa članicama saveza BiH radi nalaženja prihvatljivih rješenja u organizovanju sporta u BiH", ali i da su "pored pozitivnih primjera, izneseni i slučajevi koji nisu u skladu sa Dejtonskim mirovnim sporazumom, Ustavom BiH i RS i ne temelje se na principima koji obezbjeđuju ravnopravnost dva entiteta i tri naroda".

Centralizacija ili decentralizacija sporta diže se čak i na nivo opstanka BiH kao države. Nakon sastanka ministra Karalića s čelnicima fudbalskih, košarkaških, rukometnih i odbojkaških asocijacija u RS povodom postupka fudbalskog i odbojkaškog saveza Federacije BiH, saopšteno je da "takvi postupci ugrožavaju već započeti proces dogovaranja ukoliko ne bude pravovremene adekvatne realizacije potpisnika zajedničke Izjave i međunarodne zajednice, poslijedice mogu biti veoma štetne po sport i po cjelinu inplementacije Dejtonskog mirovnog sporazuma".

Očigledno je da će sport i politika u BiH, uključujući naravno oba njena entiteta, još dugo ići ruku pod ruku. Pitanje je samo dokle će privremena takmičarska rješenja biti motiv za sportiste da biju bitku na sportskom terenu.

Miloš Šolaja(AIM)