JOŠ JEDNA REGISTRACIJA

Privatizacija u RS

Banjaluka, 10. januar 2000. (AIM)

Otvaranjem stotinu i pet fiksnih i 75 mobilnih punktova za registraciju, u RS je 3. januara otpočela registracija građana za učestvovanje u procesu opšte privatizacije državnog kapitala. Registracija će trajati do 20. februara ove godine. Jedan od punktova za registraciju nalazi se u Federaciji BiH, a u toku su razgovori USAID i OHR-a da se eventualno otvori bar još jedno takvo registraciono mjesto na području Federacije, na kojem bi se mogla registrovati raseljena lica.

Iako je bilo najavljeno da će se izbjegla i raseljena lica moći registrovati u diplomatskim predstavništvima BiH, javnost je obaviještena da se od toga odustalo, 'jer Direkcija za to nije imala vlastitih sredstava, a očekivana pomoć međunarodne zajednice je izostala'. Zbog toga izbjeglim državljanima RS ostaje mogućnost da se registruju uz punomoć sa kojom moraju dostaviti kopiju ličnog dokumenta (pasoš, vozačka dozvola, lična karta, itd,), ili da to učine lično u jednom od registracionih centara u RS.

Ova registracija je drugi pokušaj privatizacije u RS. Prva je obavljena prije dvije godine po modelu tada vladajuće Srpske demokratske stranke. Građani koji su se tada registrovali moraće to učiniti ponovo, ali neće morati to da plate 4 KM, koliko će registracija koštati one koji se registruju prvi put.

Na mjestu za registraciju službenik nakon provjere podataka o osobi koja se registruje izdaje potvrdu o registraciji. U slučaju da se podaci ne poklapaju, ispravke se mogu izvšiti na licu mjesta. Ako to ne bude moguće, građani dobijaju obavještenje da se njihovi podaci ne nalaze u bazi podataka i upućuju se da problem otklone u nadležnom opštinskom Centru javne bezbijednosti.

Pravo učestvovanja u budućoj podjeli vaučera u RS imaju sva lica koja su bila državljani BiH na dan 31. marta 1991.godine, a koja su imala prebivalište na teritoriji koja sada čini RS, i raseljena lica koja su do izbijanja rata živjela na sadašnjoj teritoriji Federacije BiH ako su se odrekla prava učestvovanja u privatizaciji u Federaciji, kao i maloljetna lica, rođena do 20. februara 2000. godine. Prema procjenama, registracijom koja će, osim u dane praznika, trajati 45 dana, biće obuhvaćeno milion i 400 hiljada lica.

Prvog dana registracije, na jednom od 16 punktova na području Banja Luke, novinaru AIM-a je rečeno da je odziv građana zadovoljavajući i da su građni 'dobro obaviješeni i upućeni u proces privatizacije'. "Ima nejasnoća o daljem procesu i mi se trudimo da ljudima objasnimo ono što ih interesuje", kaže operater Nikolina Nikolić. "Građani se najviše interesuju na koji način će moći da realizuju sertifikate, dok se njihova konkretna pitanja najčešće odnose na razloge neusklađenosti zakona o privatizaciji u RS i FBiH, kao i pitanja u vezi sa korištenjem punomoći", objasnila je referent za ekonomske poslove u sarajevskoj kancelariji Nataša Kenjić.

Činjenica da će se "novac" predstavljen kroz certifikat, ili vaučere, ili vrijednosni papir, koji će dobijati građani BIH u Federacij, moći koristi samo u Federaciji BiH, a onaj izdat u RS samo u RS, izaziva posebne nedoumice kod građana. S obzirom da je broj onih koji su nakon rata u BiH promijenili svoju adresu, ovo pitanje nije nimalo beznačajno. S toga u objema direkcijama za privatizaciju, i onoj u FBiH i u RS, ponavljaju da građani mogu svoje certifikate koristiti isključivo u jednom od dva BH entiteta. Da bi se izbjegle bilo kakve zloupotrebe u vezi sa registracijom, dvije direkcije za privatizaciju su dogovorile razmjenu podataka nakon što bude okončan proces registracije u RS. Stoga nije ni čudno što građani "vagaju" u kom će entitetu uzeti certifikate. Za to postoje i drugi razlozi. Dok se u FBiH u vrijednost certifikata uračunava i radni staž, to u RS nije slučaj. S druge strane, u RS certifikate mogu dobiti i oni rođeni do 20. februara ove godine, a u FBiH ne. Dok se u FBiH za certifikatima mogu otkupljivati i stanovi, to u RS nije slučaj.

Paralelno sa ovim aktivnostima Direkcija za privatizaciju u RS nastavlja sa prodajom preduzeća sa državnim kapitalom do 300.000 KM. Ovih dana biće upućen javni poziv za učešće na specijalnim licitacijama za još pet preduzeća. Inače, prvi pokazatelji u ovoj, tzv. maloj privatizaciji, nisu zadovoljavajući. Od 22 preduzeća, prodato je samo devet i u svim slučajevima plaćena su starom deviznom štednjom. Prvo preduzeće koje je prodato u Federaciji BiH, prodato za 480 KM.

U Direkcije se uporedo vrše pripreme za raspisivanje tendera posredstvom konsultantskih kuća, koje će pripremiti strateška preduzeća za proces privatizacije i izabrati strateškog partnera. Zbog toga se najčešće u javnosti postavlja pitanje šta će građani dobiti za certifikate ako se najbolja i najprofitabilnija preduzeća budu privatizovala za gotovinu, ili prodavala strancima. Rok za podnošenje privatizacionih programa i početnog bilansa preduzeća bio je 31. decembar 1999.godine. U Direkciji kažu da proces kasni 'zbog neriješenih pitanja u oblasti vlasničkih odnosa na zemljištu na kojem su preduzeća izgrađena'. Direktor Direkcije Borislav Obradović smatra da se proces privatizacije u RS odvija planiranim tokom, iako je, kaže, 'usporen zbog nestabilnog ekonomsko-političkog stanja u Republici i okruženju'.

Podjela certifikati počela je u uslovima kada nedostaju veliki vlasnici, kada ne postoji tržište kapitala ni hartija od vrijednosti, kada nema razvijene berze i zdravog bankarskog sistema i kada nije usvojen socijalni program. Sindikat RS najviše zabrinjava odsustvo socijalnog programa koji bi trebao da pokrije probleme tehnološkog viška u postprivatizacionom periodu. Vlada je najavila usvajanje socijalnog programa, ali se još nezna kada bi mogao biti objelodanjen i šta će sadržavati.

Registracija učesnika i podjela vaučera najavljuju da bi stvari oko privatizacije napokon mogle krenuti sa mrtve tačke. I najokoreliji pesimisti, koji u svemu vide politički marketing, ovaj puta vjeruju da se privatizacija mora okončati i da je njen početak pred izbornu kampanju, za naše političke prilike, normalna stvar.

Mladen Mirosavljević (AIM)